آموزش ابتدایی کار با رزین
آموزش کار با رزین و هاردنر
رزین اپوکسی یک ترکیب دو جزئی از اپوکسی و هاردنر است که با نسبت دقیق ترکیب می شوند. اگر نسبت ترکیب این دو جز دقیق نباشد نتیجه دلخواه ایجاد نمی شود و شکل پذیری مناسب را نخواهد داشت. ترکیب تهیه شده به شدت چسبناک و غلیظ است و پس از مدتی خشک می شود و دیگر قادر به تغییر شکل نخواهد بود.
نسبت های مختلفی برای ترکیب رزین پلی استر و هاردنر وجود دارد معمول ترین آن نسبت 1 به 2 است که در آن عدد 1 مربوط به هاردنر و 2 مربوط به رزین است که آن را رزین اپوکسی 50 نیز می گویند. اندازه گیری ترکیبات باید به صورت وزنی و با ترازوی دیجیتالی با دقت 0.1 باشد تا نتیجه دلخواه به دست آید. به عنوان مثال اگر 600 گرم مخلوط نهایی نیاز داریم مقدار 200 گرم آن را هاردنر و 400 گرم آن را رزین تشکیل می دهد. زمان خشک شدن آن نیز به شرایط محیطی مانند دما بستگی دارد اما به طور کلی برای خشک شدن کامل به حدود 24 ساعت زمان نیاز دارد. این ترکیبات به علت داشتن ویژگی هایی مانند:
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی، در برابر آب و رطوبت، در برابر جذب تنش های مکانیکی و حرارتی، سایش و ضربه
- چسبندگی بسیار خوب به مواد و سازگاری با انواع الیاف و سیستم FRP
- قابلیت پراکندگی بالا
- سبک بودن و پایداری بالا بسیار مورد توجه هستند.
آموزش ابتدایی کار با رزین
برای تهیه این ماده و رنگ اپوکسی ابتدا باید مواد اولیه گرما دیده و رقیق شوند. با انجام عمل گرم کردن، حباب هایی درون ترکیب ایجاد می شود که به مرور حذف می شوند. در واقع گرم کردن یکی از حساس ترین مراحل کار است. در مرحله بعد پس از اینکه مواد به خوبی رقیق شده و حباب گیری هم انجام شد، مقادیر معین از رزین و هاردنر را ترکیب کرده و حدود دو دقیقه آن را مخلوط می کنیم تا یک مایع شفاف به دست آید.
اگر می خواهید رزین رنگی داشته باشید در این مرحله باید رنگ را به آن اضافه کنید و در مرحله بعد به قالب مورد نظر خود اضافه کنید. پس از ریختن آن در قالب، برای حباب گیری می توان از یک فندک اتمی استفاده کرد و به آن حرارت داد تا حباب های ایجاد شده از بین برود. باید قالب بی حرکت باقی بماند و به آن زمان داده شود تا کاملا خشک شود. وقتی که ترکیب کاملا خشک شد می توان آن را سمباده کاری کرده و یا در صورت لزوم سوراخ کرد.
آموزش کار با رزین اپوکسی چوب
برای آب بندی و همچنین ضد آب شدن چوب استفاده می شود. همچنین برای تزئینات و زیبایی نیز از این روش استفاده می کنند. برخی از نمونه های آن شامل آب بندی میز یا تخته های چوبی در آشپزخانه یا مبلمان منزل است. آب بندی سطوح کار آشپزخانه، کف پوش چوبی یا هر کاربرد دیگری نیز با آن امکان پذیر است.
سطح چوب باید قبل از پوشش با رزین اپوکسی آماده شود. چوب باید ابتدا سنباده زده شود و چربی زدایی شود. سطح چوب روغنی نباشد و همچنین بدون مو یا الیاف باشد. آماده سازی رزین در این روش نیز باید طبق همان دستورالعملی باشد که در بخش آموزش کار با رزین و هاردنر ذکر شده است. اگر می خواهید از رزین اپوکسی یک میز درست کنید، باید لبه ها را بچسبانید تا رزین روی زمین چکه نکند. اپوکسی را روی سطح چوبی بریزید و آن را با استفاده از لیسه (کاردک) روی کل سطح پخش کنید.
حباب های آن را با استفاده از یک فندک اتمی از بین ببرید. به محض اینکه متوجه شدید رزین در حال ویسکوز شدن است، باید کار را متوقف کنید در غیر این صورت دیگر نمی توانید به یک سطح همگن دست پیدا کنید. در نهایت زمان بدهید تا رزین خشک شود. پس از خشک شدن می توانید سطح رزین را سمباده بکشید. کاربرد رزین اپوکسی در چوب شامل ضد آب کردن چوب، پر کردن فضاها و تعمیر آن، ریخته گری چوب در رزین و همچنین زیباسازی چوب است.
انواع مختلف رزین اپوکسی
انواع مختلفی از رزین اپوکسی وجود دارد که در ادامه به معرفی و بررسی کاربرد آن ها می پردازیم:
- تک جزئی: این نوع رزین به تنهایی در مجاورت هوا خشک می شود و نیازی به هاردنر ندارد و در واقع همان چسب های رزینی هستند. از جمله این نوع رزین ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- چسب چوب
- چسب موکت و آهن
- اسپری رنگ پایه حلال آب و نفت مانند رنگ آکریلیک
- رنگ روغنی
- رنگ پلاستیک
- چند جزئی: این نوع همان رزین های مخلوط با هاردنر هستند و معمولا برای کارهای حجمی از آن ها استفاده می شود.
- پلی استر: این نوع از رزین زیرمجموعه ای از نوع چند جزئی است و از پیوندهای استری ساخته شده و از واکنش تراکمی الکل و اسید تهیه می شود. استفاده آن بیشتر در کارهای صنعتی و هنری مانند مجسمه سازی بوده و ارزان قیمت است. مشکل آن سمی بودن و ایجاد بخارات سمی در حین کار است.
مشکلات تهیه رزین اپوکسی :
همانطور که قبلا ذکر شد، ترکیب رزین و هاردنر با نسبت و مقادیر دقیق تاثیر بسیاری بر کیفیت و کارایی آن دارد. همچنین اگر گرما دیدن به خوبی انجام نشود و حباب گیری صورت نگیرد نمی توان نتیجه دلخواه را به دست آورد. از جمله مشکلات ایجاد شده در این زمنیه می توان به خشک نشدن ماده تولید شده، کاهش قدرت چسبندگی، از بین رفتن حالت آن در اثر گرما پس از خشک شدن و همچنین ایجاد سفیدک بر روی سطح (در اثر مقدار زیاد هاردنر) اشاره کرد. به طور کلی رزین اپوکسی در زمینه هایی مانند:
- چسب ، رنگ و پوشش
- تزیینات
- قطعات الکترونیکی و جایگزینی قطعات فلزی
- جواهر سازی
- تجهیزات پزشکی
- تعمیر قایق ، ماشین و قطعات کاربرد دارد.
در اینجا آموزش ابتدایی کار با رزین را توضیح میدهیم. اگر کاملاً مبتدی هستید، پیشنهاد میکنیم این متن را تا انتها بخوانید و با ما همراه باشید…
اول از همه باید بدونید که ما انواع رزین های مختلف داریم، اما رزینی که ما ازش تو کارای هنری هنری استفاده میکنیم، اسمش (رزین اپوکسی) است. پس رزین اپوکسی رو با بقیه رزین ها اشتباه نگیرید! نکته بعدی اینکه این (رزین اپوکسی) یک ماده دو جزیی است، یعنی در دو تا قوطی جداگانه است. (وقتی که رزین اپوکسی رو میخرید، باید در دو تا قوطی از فروشنده بخرید) این دو تا قوطی یکی اسمش (هاردنر) است و دیگری اسمش (رزین) است. هاردنر همانطور که اسمش مشخصه، جزء سخت کننده رزین است، یعنی این دو تا قوطی که با هم ترکیب بشه باعث میشه یک ماده سخت و شیشه ای به وجود بیاد که در زیر عکس هاشو می بینید.
اکثر رزین ها ۵۰ درصد هستند، ۵۰ درصد یعنی چی؟
یعنی دو به یک باید با هم ترکیب بشند، بازم یعنی چی؟ یعنی ما هر مقدار که رزین می ریزیم، دقیقاً (تاکید میکنم دقیقاً) نصف همون مقدار باید هارنر بریزیم، مثلاً اگر ۵۰ گرم رزین استفاده کردیم باید نصف رزین، یعنی ۲۵ گرم هاردنر به رزین اضافه کنیم و ۵ دقیقه خوب بهم بزنیم. حتماً برای کارتون از ترازوی دیجیتالی استفاده کنید که نسبت رزین و هارنر دقیقا به گرم محاسبه بشه و دقیق باشه، چون کوچکترین اشتباه در اندازه گیری رزین و هارنر باعث میشه رزین شما هیچوقت خشک نشه و باید کارتون رو دور بندازید.
در ابتدا که بهم میزنید یک ماده کدر تشکیل میشه، ولی وقتی به هم زدن ادامه بدید، تبدیل به یک ماده شفاف میشه و این یعنی اینکه (رزین و هارنر) خوب با هم مخلوط شدند. موقع هم زدن خیلی خیلی آروم بهم بزنید تا کمترین میزان حباب رو بگیره، البته راهکارهایی هست که این ماده دو جزیی حباب دار نشه در ادامه براتون میگم. بعد از اینکه رزین مون رو آماده کردیم باید رزین رو رنگ کنیم دقت کنید رنگ های اکرولیک و روغنی برای رزین مناسب نیستند، به طور کلی هر رنگ یا ماده که داخلش روغن یا آب داره، رزین رو خراب میکنهف رزین رنگ های مخصوص به خودش رو داره که فقط باید از همونها استفاده کنیم.
متداول ترین رنگ هایی که برای رزین استفاده میشه:
· رنگ های پودری
· رنگ های جوهری
· رنگ های خمیری
(هر کدام از این رنگها در یکسری از موارد استفاده میشه مثلا ًاگه بخواید رزین با تکنیک (میکروبی) کار کنید حتماً باید از رنگ (جوهری) استفاده کنید یا برای ایجاد حالت کف و موج دریا در رزین از رنگ (خمیری) سفید استفاده میشود و یا برای ایجاد رنگ متالیک و اکلیلی از رنگ های پودری استفاده کنید) پس استفاده از هر رنگ با توجه به طرح و تکنیکی که کار میکنیم متفاوت است. بعد از اینکه رزین رو آماده کردیم و رنگ ها رو اضافه کردیم باید قالب رزین رو آماده کنیم. میتوانید از قالب های سیلیکونی مخصوص رزین استفاده کنید. بعد از ریختن مایع رزین در قالب باید حباب گیری کنید. برای حباب گیری کارهای کوچک از فندک و در کارهای بزرگتر از سشوار صنعنی استفاده کنید.
برای جلو گیری از حباب :
اول اینکه با رزین ارتباط برقرار کنید و با عشق کار کنید
دوم رزین رو هم دمای اتاق کنید. هاردتر نیاز ب گرم شدن نداره
سوم وسیلهای که با اون رزین رو هم میزنین فلزی باشه (مثل ته مته یا مداد لعاب دار یا اینکه قطعه فلز)
چهارم آروم هم زدن رزینه خیلی مهمه با آرامش هم بزنید. اصلا عجله نمیخواد
و در آخر قطعه چوب یا گل و هر چیزی دیگه ک داخل رزین میذارید از قبل منفذ گیری کنید
مراحل رو درست پیش برید رزین کمتر یا شاید اصلا حباب نزنه
خود جنس رزینم هم مطرح هست و یا ترکیبش که اگه هاردنر بیشتر از حد بریزین خودش باعث حباب میشه و گزینه های دیگه
البته اکثرا میدونید و استادید فقط برای دوستان تازه وارد گفتم.
جمع بندی
ما در این مقاله سعی کردیم آموزشی کلی و ابتدایی را درمورد کار با رزین ارائه دهیم. مهمترین نکاتی که باید در کار با این ترکیبات مورد توجه قرار گیرند عبارتند از :
- مخلوط نمودن مقدار وزنی درست از رزین و هاردنر (معمولا بر روی برچسب محصولات درج می شود)
- آماده نمودن سطح مورد نظر
- گرم کردن رزین جهت رقیق شدن
- حباب گیری