جنسیت و بازی کودکان

تأثیر جنسیت بر بازی کودکان

جنسیت یکی از عوامل مؤثر در بازی است و از این رو می‌توان گفت که بازی پسرها با دخترها تفاوت دارد. در تفاوت میان بازی دختران و پسران عمده‌ترین عوامل عبارت است از:

الف- مربوط به طبیعت و فطرت کودک می شود. بعضی از دختران طبیعتاً به بعضی از بازی‌ها علاقه نشان می‌دهند و برخی از پسران به بازی‌های دیگر.

ب- انتظارات و توقعات والدین و جامعه از دختر و پسر نیز کم‌کم آنان را به سوی تفاوت میان بازی‌های دخترانه و پسرانه سوق می‌دهد.

بازی‌هایی که پسران بیشتر انتخاب می‌کنند و به آن علاقه دارند، عبارت است از: استفاده از ابزارها، تیراندازی، بادبادک بازی، دوچرخه سواری، تیله بازی، کشتی، مشت زنی، فوتبال، فرفره بازی، کامیون و ماشین بازی، دویدن و … بازی های مورد علاقه دختران عبارت است از: عروسک بازی، طناب بازی، مهمان بازی، پذیرایی، تشکیل کلاس درس، بافندگی، رقص، خیاطی، فروشندگی، معما بازی و …گفتنی است بازی هایی وجود دارد که هر دو جنس به آن علاقه مندند.

 پسران بازی های توأم با فعالیت و پر تحرکی را که مستلزم صرف انرژی و مصرف نیروی بدنی، چابکی، مسابقه و رقابت است به انواع دیگر بازی ترجیح می‌دهند، در حالی که دختران معمولاً به بازی‌های ساکن‌تر و نیازمند تحرک کمتر و آرام علاقه دارند. این مطلب را تحقیقات دیگری نیز تأیید کرده است.

در دوران کودکی، میان بازی دختران و پسران تفاوت چندانی مشاهده نمی‌شود، ولی به محض این که سن ورود به دبستان فرا می رسد، اختلافات آشکارتر‌ می‌شود و ارزش‌هایی که جامعه برای هر جنس قائل است، خود را در بازی‌ها نشان می‌دهد. در حدود هفت یا هشت سالگی، تفاوت‌های جنسی آشکارتر می‌شود. پسران بیشتر تمایل دارند با همدیگر بازی کنند و این امر در دختران نیز به چشم می‌خورد. پسران به جای بازی با دختران، آنان را آزار می‌دهند و مسخره می‌کنند. اگر پسری با گروهی از دختران بازی کند، دیگر پسران او را مسخره می‌کنند.

جهت خرید لباس پلیس راهنمایی رانندگی بچه گانه، لباس نیروی انتظامی بچه گانه و جلیقه پلیس بچه گانه به سایت آسنا شاپ مراجعه نمایید.

اثر جنسیت در بازی کودکان

به عقیده روانشناسان فرانسوی ، بازی در نزد پسرها بیشتر وسیله ای برای اثبات خود در برابر دیگران و برای دخترها وسیله ای برای بودن با دیگران است . در اوقات فراغت ، دخترها بشتر ترجیح می دهند دورهم گردایند و با یکدیگر درد دل کنند و پسرها بشتر ترجیح می دهند در پی یکدیگر بدوند و به جست وخیز بپردازند . ویژگی رفتار دخترها اغلب خودداری از پرخاشگری ، تلقین پذیری از اطرافیان و تاثیرپذیری از هم بازی های خود است .

در مواقعی که برخورد بین دختران اجتناب ناپذیر می شود و آنان ناگزیر از پرخاشگری به یکدیگر می شوند حالات هیجانی آنان کمتر از پسران  به حمله وری و تنبیه بدنی می انجامد . در حالی که پسرها فعالیت های جسمی زیادی و جنبش های ماهیچه ای و عضوی ، حرکات شدید ، هیجان ، رفتار تند و پرخاشگرانه را دوست دارند . آنان بیشتر ناگهانی به بازی می پردازند . لذا به ابداع و نوآوری در قوانین و آداب و رسوم بازی دست می زنند و اغلب از زیر بار رعایت قوانین و مقررات بازی شانه خالی می کنند و یا خود می کوشند قانون گذار باشند یا اینکه قوانین بازی را به نفع خود ندیده می گیرند تا بر رقیب خود پیروز شوند .

از این رو ، بازی اغلب در نزد پسرها به مرور تغیر چهره می دهد ، و به صورت رفتاری نو با آداب و رسومی نو در محیط های مختلف جلوگر می شود . اما دخترها بیشتر از پسرها به قواعد و اصول بازی گردن می نهند و به رعایت اصول و نظم بازی مقید هستند . البته ، آنان نیز به نوبه خود دست به نوآوری های در بازی می زنند و باعث تغییر بازی می شوند . اما معمولاً از شدت عمل در فعالیت های جسمی و حمله وری یا پرخاشگری بازی ها می کاهند و رقابت در بازی را به صورت ملایم تری در می آورند .

دبس و پیرون در مورد فعالیت های مربوط به جنسیت با استناد به مطالعاتی که در آمریکا صورت گرفته در مورد امکان تنظیم فهرست بازی ها بر حسب شاخص “دخترانه یا پسرانه  “می نویسند : بدون شک بازی خاصی که مخصوص پسران یا دختران باشد وجود ندارد . زیرا از طرفی ، حیطه بازی هایی که هردو جنس به طور مساوی در آن شرکت می کنند خیلی وسیع است و  از طرف دیگر ، گرچه به نظر می رسد که ، در مدارس مختلط ،  بعضی فعایت های ابزاری و ساختمانی مختص یک جنس معین است ، جریاناتی از مبادله بازی وجود دارد . یعنی ممکن است همزمان بازی نکنند ، ولی در زمان های مختلف دخترها بازی پسرها و پسرها بازی دخترها را انجام دهند .

در هر دو صورت ، زمانی که دخترها و پسرها یک بازی معین می کنند ، خواه بازی های مختلف و متفاوتی بکنند ، باز هم به یک شیوه به آن بازی نمی پردازند . در واقع نوعی ” روش ” بازی مخصوص هرجنس وجود دارد که پژوهشگران زیادی به آن اشاره کرده اند . به عقیده این دو دانشمند ، پسرها در بازی خواهان تاثر شدید و فعالیتهای عضلانی زیادند . به این ترتیب که آن ها در موقع بازی با جنب و جوش ، پر هیجان و اغلب متجاوزند . دخترها آرام تر و ساکت تر می مانند و پرخاشگری ، جنگجویی آنان در حد حرف باقی می ماند . بازی دختران قبل از هر چیز مبنی بر رعایت اصول و قواعد است .

علاقه به آداب و رسوم مذهبی و تشریفاتی از همان دوره کودکستان در دخترها مشخص می شود که بعد از چندی این علاقه فقط به منظور تایید خویش و نوعی اطاعت محض ، که به صورت میل شدید به مخالفت های ظاهری است  ملاحظه می شود . بر عکس پسرها ، در سازمان های ساده و بی حرکت ، ناراحت به نظر می رسند و بازی های آن ها ، که ارادی تر و بی دوام تر است ، بیشتر متوجه ابتکار و اکتشاف است . هم چنین پسرها برای تسلط بیشتر برهم بازی هایشان ، با تغییر اختیاری قوانین ، یا با فراموش کردن عمده آن ها ، خود را از قید قواعد و اصول ازاد می کنند ، بنابراین ، امکان دارد بازی خاصی ، بر حسب آن که دخترها یا پسرها به آن مشغول باشند ، شکل متفاوتی به خود بگیرند .

به این ترتیب ممکن است یک بازی که در نزد پسرها خشونت آمیز است در نزد دخترها ، بازی ساده و منظمی جلوه گر شود . بنابراین ، به نظر می رسد که بازی از نظر پسران وسیله ای برای تایید خود در برابر دیگران باشد ، در حالی که برای دختران ، مخصوصاً ” چگونگی بودن ” با دیگران مطرح است  .

تفاوت جنسیتی در بازی در روستاها

در جامعه ایران بازی دخترها ، چه در نوع سنتی و چه در نوع جدید ، ویژگی های خاص خود را دارد . در روستا ، با توجه به اینکه دخترها خیلی زود مسئولیت می پذیرند ، سن بازی و زمان بازی بسیار محدود است . در اغلب روستاهای ایران ، دختران روستایی ، در کودکی ، مسئولیت به دوش کشیدن بچه ها کوچک تر را دارند و بعد هم باید در اقتصاد خانواده نقشی را بر عهده گیرند . آنان در سنین کودکی پشت دارهای قالی یا گلیم می نشینند و همراه با مادر و دیگر زنان خانواده نقش خود را در کمک به اقتصاد خانواده ایفا می کنند .

به این ترتیب کار و بازی در میان دختران روستایی با یکدیگر همراه است . آنان ضمن نگهداری بچه های خردسال همانند عروسک زنده با آنان بازی می کنند و یا پشت دارهای قالی به خواندن آواز و زمزمه ترانه می پردازند . در واقع ، برای آن ها تمایزی بین کار در خانه ، مزرعه یا بازی وجود ندارد . بازی های پسران روستایی در مقایسه با دختران از آزادی های بیشتری برخوردارند . لذا دامنه بازی در میان آنان وسیع تر و تنوع بازی بیشتر است ، اما در بین آنان نیز کار و بازی توام است زیرا پسرها هم ، مانند دخترها ، از سنین کم ، نقشی در اقتصاد خانواده به عهده می گیرند . کودکان روستایی ایران  فرصت کمی برای بازی در مفهومی که قبلاً با آن آشنا شدید دارند و از فایده و اهمیت بازی آن طور که باید و شاید بهره مند نمی گردند .

این موضوع بیشتر از آن که به روان شناسی مربوط باشد ، به روان شناسی اجتماعی یا جامعه شناسی مربوط است . بنابراین ، با هنجارهای جامعه روستایی ، نه تنها محرومیت از جست و خیزهای بازی های متعارف به ویژه بهره مندی از اسباب بازی های به سلامت روانی آن ها لطمه نمی زند ، بلکه همراه بودن کارها و بازی در این جوامع ، نشاط و شادابی کودکانه آنان را با طراوت و سرزندگی یک محیط پر تلاش در می آمیزد .