کمپ‌های پیش‌ساخته؛ گامی نوین در صنعت پیش‌ساختگی امروز
امروزه با نگاهی دقیق‌تر درمی‌یابیم که حذف روش‌های سنتی در ساخت و ساز و انتخاب روش‌ها و اجزای ساختمانی نوین به ویژه صنعت ساختمان پیش ساخته، باعث افزایش سرعت اجرا و نصب، نسبت به شیوه‌های سنتی می‌شود. همچنین خسارات جانی و مالی ناشی از بلایای طبیعی (مانند زلزله) و اتلاف انرژی نیز در ساختمان‌های پیش ساخته به حداقل رسیده است.
در این میان، یکی از انواع ساختمان‌های پیش ساخته که به طور معمول در ابعاد بزرگ طراحی و ساخته می‌شوند، موسوم به کمپ های پیش ساخته می‌باشند که دارای کاربری‌های گوناگونی نیز می‌باشند. به طور معمول، کمپ های پیش ساخته سازه‌هایی توسعه پذیرند و با توجه به کاربری آنها، از بخش ها و واحدهای متعددی تشکیل شده‌اند که در واقع هر کدام از واحدها، یک کانکس پیش ساخته است که جزئی از یک کل را تشکیل می‌دهد.
از به هم پیوستن چندین واحد پیش ساخته، یک بخش به وجود می‌آید و در نهایت با قرار گرفتن بخش‌های پیش ساخته در کنار یکدیگر، کمپ پیش ساخته تشکیل خواهد یافت. برای مثال یک کمپ پیش ساخته می تواند با تأمین ۳ کاربری دارای بخش های ویژه‌ی مسکونی، اداری و کارگاهی و بخش های عمومی سرویس بهداشتی، تدارکات و آشپزخانه، نمازخانه و … باشد و در عین حال هر کدام از این بخش ها نیز واحدهای مربوط به خود را در دل خود جای دهند.
طراحی و ساخت کمپ پیش ساخته
طراحی کمپ پیش ساخته، نقشی بسیار اساسی را در بهینه سازی مراحل ساخت، همچنین بهبود استحکام و عمر آن ایفا می کند. طراحی کمپ های پیش ساخته باید مطابق با اصول مهندسی بوده و به ویژه می بایست بتواند مقاومت خود را در برابر انواع نیروهای وارده تضمین نماید؛ به ویژه اینکه کمپ پیش ساخته به صورت دو طبقه یا چندطبقه باشد.
از این رو می‌توان اذعان داشت که عواملی مانند: تعداد طبقات، تعداد و چیدمان بخش‌ها و واحدهای کمپ، تعداد و چیدمان بخش‌ها و واحدهای همسان و غیرهمسان، ارتباط و دسترسی بخش‌ها یا واحدهای مختلف به یکدیگر، ارتباط طبقات با یکدیگر، تجهیزات و امکانات کمپ و … در طراحی کلی و همچنین برنامه ریزی مراحل ساخت یک کمپ پیش ساخته مؤثر می‌باشند.
با این وجود عوامل دیگری نظیر: نوع کاربری کمپ، جنس کمپ پیش ساخته و … نیز در طراحی و ساخت کمپ های پیش ساخته می توانند مؤثر واقع شوند.
کمپ پیش ساخته ساندویچ پانلی
امروزه ورق‌های ساندویچ پانل به لطف مزایای ویژه آنها که عایق بودن در برابر حرارت و صوت می‌باشد، گزینه بسیار مناسبی برای ساخت انواع ساختمان های پیش ساخته می‌باشند که در این میان کمپ های پیش ساخته نیز از این قائده مستثنی نیستند؛ در واقع کمپ های پیش ساخته‌ای که با ساندویچ پانل ساخته می‌شوند، به کمپ پیش ساخته پانلی موسوم می‌باشند.
هنگامی که صحبت از کمپ پیش ساخته پانلی می‌کنیم، بدین معنی است که جنس سقف و دیواره‌های واحدهای پیش ساخته کمپ (کانکس ها) و همچنین بخش‌های آن، و در صورت لزوم جنس سایه بان کمپ، از ساندویچ پانل می‌باشد.
این نکته نیز قابل توجه است که عایق سازی کمپ پیش ساخته در برابر اتلاف انرژی و به ویژه در برابر حرارت و صوت، تضمین مقاوم بودن ساختمان پیش ساخته در برابر انواع حلال‌ها و خورندگی و … ، افزایش عمر مفید کمپ، قابل شستشو بودن و … از مزایایی است که به یمن وجود ورق‌های ساندویچ پانل برای ساخت انواع کمپ‌های پیش ساخته حاصل خواهد شد.
انواع کاربری کمپ پیش ساخته
کمپ های پیش ساخته می توانند ساختمان پیش ساخته ای باشند که محلی را برای اسکان، زندگی و سکونت افراد فراهم آورند. که آنها را کمپ های مسکونی می نامند. از طرفی کمپ های اداری مشخصاً برای مکان ها و فضاهای اداری و جهت اسکان و فعالیت مدیران و پرسنل امور اداری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از کاربرد های دیگر کمپ های پیش ساخته می توان به کمپ خوابگاهی، کمپ کارگاهی و کمپ کارگری و همچنین گونه های ترکیب کاربری های گوناگون نظیر کمپ های اداری-مسکونی، کمپ های اداری-کارگاهی و … نیز اشاره داشت. در ادامه به 6 کاربرد مهم کمپ های پیش ساخته اشاره خواهیم داشت:
کمپ مسکونی
کمپ های مسکونی همانطور که از اسم آنها پیداست، یک ساختمان پیش ساخته می‌باشند که محلی را برای زندگی و سکونت افراد فراهم می‌آورند. کمپ های مسکونی طراحی های گوناگونی دارند و به طور معمول از امکانات و تجهیزات مورد نیاز و ضروری برای اسکان و زندگی افراد برخوردار می‌باشند.
یک کمپ مسکونی می تواند دارای یک بخش مسکونی باشد که در این صورت بخش مسکونی کل کمپ را تشکیل داده و از واحدها (یا همان کانکس های مسکونی) پیش ساخته تشکیل یافته است. در این حالت، هر کانکس مسکونی به صورت مستقل طراحی و ساخته شده و بنابراین دارای امکانات و تجهیزات مستقل نیز می‌باشد. در واقع کمپ های مسکونی از این دست، مجموعه ای از کانکس های مسکونی همسان (یا بعضاً غیرهمسان) مستقل می‌باشند که با فواصلی معین گرد هم آمده‌اند.
گاهی کمپ های مسکونی پیش ساخته به دلیل فقدان فضای کافی و یا به دلیل تلفیق با انواع دیگر کاربری های کمپ، به صورت فشرده تر طراحی و ساخته می‌شوند. در این حالت، بعضی از امکانات و تجهیزات کمپ می‌تواند به صورت مشترک بوده و به صورت عمومی مورد استفاده قرار گیرد.
مزایای کمپ مسکونی نسبت به ساختمان‌های سنتی
طراحی کمپ پیش ساخته به گونه‌ای است که امکان گسترش سازه از هر طرف وجود دارد. یکپارچگی قطعات، استحکام سازه در برابر زلزله تا حد قابل قبولی تضمین نموده و همچنین باعث عدم نفوذ آب و گرد و خاک و … خواهد شد.
قابلیت جابجایی پذیری، امکان نصب در هر شرایط آب و هوایی، ساخت و نصب سریع، کاهش اتلاف انرژی سازه، هزینه نگهداری بسیار پایین و … از مزایای ویژه‌ای است که کمپ های پیش ساخته (پانلی) در مقایسه با ساختمان های سنتی از آنها برخوردارند.
به طور معمول کمپ های پیش ساخته با توجه به طراحی و کیفیت ساخت، همچنین تجهیزات و وسایل به کار رفته در آنها، وزن کمتری را نسبت به ساختمان های سنتی مسکونی دارند. بدین ترتیب نسبت به هزینه و زمان اجرای مرحله فونداسیون نیز مقرون به صرفه تر می باشند. در بسیاری از موارد کمپ های پیش ساخته تنها بر روی یک سکوی ساده قرار می گیرند که مشخصاً به لحاظ زمان و هزینه اجرا بسیار مقرون به صرفه تر از اجرای فونداسیون یک ساختمان مسکونی سنتی است.
استفاده از انواع قطعات و ورق های پیش ساخته (گالوانیزه، ساندویچ پانل، کامپوزیتی و …) در کمپ های پیش ساخته که نسبت به دیواره های ساختمان های سنتی نازک تر بوده و حجم کمتری را اشغال می کنند، باعث شده است که فضای داخلی در این نوع از ساختمان ها بیشتر باشد. همچنین بهره برداری و استفاده از فضای اختصاص داده شده به کمپ پیش ساخته، در بیشترین حالت ممکن قرار گیرد.
ساختمان های پیش ساخته مسکونی به ویژه از نوع ساندویچ پانلی (یا کامپوزیتی) در برابر نفوذ انواع حشرات، جانوران موذی و … مقاومت بسیاری دارند؛ و از این رو امتیاز فوق العاده ای برای سکونت افراد محسوب می شود. این در حالی است که ساختمان های سنتی بسیار کمتر از این مزیت برخوردار بوده و به مرور زمان و در اثر آسیب پذیری ممکن است نفوذپذیری جانوران موذی را تقویت نماید.
در ادامه به صورت فهرست‌وار مزایا و برتری های کمپ های پیش ساخته (به ویژه از نوع ساندویچ پانل) نسبت به ساختمان های سنتی را همراه با توضیحات آورده ایم:
- قابلیت حمل و نقل و جابجایی پذیری کمپ مسکونی
- پایداری و مقاوم بودن کمپ مسکونی در برابر زلزله
- قابلیت اجرای هر نوع پلان و توسعه پذیری آسان (مدولار)
- امکان نصب کمپ مسکونی در هر شرایط آب و هوایی
- عایق بودن سازه در برابر صوت، گرما و سرما
- کاهش مصرف انرژی
- ساخت و نصب سریع و بهره‌برداری بهینه
- هزینه نگهداری بسیار پایین
- وزن کم کمپ مسکونی پیش ساخته و کاهش هزینه فونداسیون
- افزایش فضای داخلی کمپ مسکونی و استفاده حداکثری از فضا
- عدم امکان نفوذ حشرات موذی به داخل کمپ
کمپ اداری
کمپ‌های پیش ساخته اداری مشخصاً برای مکان ها و فضاهای اداری و جهت اسکان و فعالیت مدیران و پرسنل امور اداری مورد استفاده قرار می‌گیرند. کمپ‌های اداری پیش ساخته به این دلیل که از بخش ها و واحدهای متعددی تشکیل شده‌اند، ابعاد بزرگی دارند و از این رو به طراحی و ساخت حرفه‌ای تر (نسبت به کانکس های ساده) نیاز خواهند داشت.
به طور معمول طراحی کمپ اداری در ابعاد وسیع و به صورت طراحی چند-تکه یا چند-بخشی انجام می پذیرد که هر بخش از یک، دو یا چندین واحد تشکیل خواهد شد. به این صورت می‌توان هر یک از بخش‌های پیش ساخته را پس از ساخت، به محل پروژه یا مقصد حمل کرده و در آنجا مطابق با پلان و نقشه طراح کمپ، در کنار هم نصب و پیاده سازی نمود. بنابراین همانطور که اشاره شد، طراحی کمپ‌های اداری، یک طراحی بسیار دقیق و کاملاً مطابق با اصول مهندسی را می طلبد.
یک کمپ اداری از بخش های اداری یا غیراداری گوناگونی تشکیل یافته است که هر بخش، واحدهای مربوطه را در خود جای می‌دهد. به طور معمول بخش‌های اداری شامل: بخش مدیران، بخش کارمندان، بخش برگزاری جلسات، بخش VIP ویژه میهمانان، بخش سالن‌های انتظار و … و همچنین بخش‌های غیراداری و بعضاً ضروری شامل: بخش تدارکات، آشپزخانه و آبدارخانه، بخش سرویس بهداشتی و … می‌باشند.
طراحی و چیدمان بخش‌ها باید به گونه ای باشد که اولاً دسترسی بخش های مربوطه یا واحدهای مرتبط با یکدیگر را بتواند بخوبی فراهم کرده و ثانیاً به لحاظ تعداد، متناسب با حجم امور اداری و تعداد افراد حاضر نیز باشد.
کمپ خوابگاهی
در واقع کمپ های خوابگاهی گونه خاص تری از کمپ های مسکونی پیش ساخته می باشند که به طور اختصاصی محلی را برای خواب و استراحت افراد فراهم می‌آورند.
همانند کمپ های مسکونی، این نوع کمپ ها نیز می توانند دارای واحدهای کاملاً مستقل به لحاظ فضا، امکانات و تجهیزات بوده و یا به صورت فشرده تر و دارای برخی از امکانات و تجهیزات مشترک طراحی و ساخته شوند که مورد اخیر رایج تر است.
امروزه کمپ های خوابگاهی یا خوابگاه های پیش ساخته استفاده بسیاری برای مدیران انواع پروژه های تجاری، اسکان نیروهای نظامی و … دارد.
کمپ کارگاهی
کمپ های کارگاهی به گونه ای از کمپ های پیش ساخته اطلاق می شود که به طور معمول در محل یک پروژه ساختمانی یا یک پروژه با محیط کارگاهی (یا تولیدی و صنعتی موقت) پیاده سازی می شود. کمپ های کارگاهی معمولاٌ تلفیقی از کاربری های گوناگون را در دل خود جای می دهد. با این وجود کمپ کارگاهی می تواند خود شامل فضایی برای انجام فعالیت های کارگاهی (مانند یک سوله) نیز باشد.
کمپ کارگاهی می تواند دارای بخش های متعددی نظیر بخش استراحت و خوابگاهی، بخش فعالیت مدیران و پرسنل اداری، بخش کارگاهی و فعالیت کارگران، بخش مهندسی و … باشد که هر بخش از واحدهای مربوط به خود تشکیل یافته است. علاوه بر این، بخش های امکانات و تجهیزات عمومی نظیر سرویس بهداشتی، تدارکات و آشپزخانه و … همچنین تجهیزات اختصاصی (مانند اتاق سرور و خدمات شبکه) نیز می توانند به کمپ های کارگاهی اضافه شوند.
کمپ کارگری
به طور معمول کمپ کارگری به یک ساختمان پیش ساخته اطلاق می شود که محلی برای اسکان و فعالیت کارگران یک پروژه باشد. کمپ کارگری می تواند تنها محلی برای فعالیت کارگران (مانند یک یا چندین سوله کارگاهی) باشد و یا اینکه کاربری های خوابگاهی و مسکونی را نیز شامل شود که در این صورت به منظور اسکان کارگران نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
گاهی کمپ کارگری و کمپ کارگاهی با یک معنا مورد استقاده قرار می گیرد که در هر صورت از فضای انجام فعالیت های کارگری و همچنین امکانات و تجهیزات عمومی و رفاهی نظیر سرویس بهداشتی، نمازخانه و … برخوردار می باشد.
کمپ مهندسی
کمپ مهندسی (یا کمپ های فنی-مهندسی) همانطور از اسم آن پیداست جایگاهی است پیش ساخته برای فعالیت امور مهندسی و یا اسکان مهندسین یک پروژه (بعضاً پروژه های ساختمانی یا تحقیقاتی) که در محل پروژه پیاده سازی و اجرا می‌شود.
وسعت و گوناگونی فعالیت های مهندسی و همچنین عواملی مانند سکونت دائم پرسنل مهندسی موجب می شود که این نوع کمپ ها از بخش ها، واحدها و همچنین امکانات و تجهیزات رفاهی مختلفی برخوردار باشند.