چنبره کانونهای بحرانی بر ۲۲ استان
از مجموع 31 استان، 22 و 233 منطقه تحت تاثیر باد قرار گرفته اند
تمرکز مهم چیست؟ مناطق تحت فرسایش بادی را مراکز بحرانی می نامند. دارای 3 مرحله است. ذرات خاک از یک مکان حذف می شوند، حمل و نقل می شوند و به مکان دیگری منتقل می شوند. به محلی که ذرات خاک رسوب می کند و باعث آسیب می شود «مرکز بحرانی» می گویند. این مکان ممکن است یک جاده، یک ساختمان مسکونی، یک مسیر راه آهن و غیره باشد. هر چه بیشتر ذرات را از ناحیه منبع به سمت مخزن حرکت دهیم، هزینه ها بیشتر می شود. همچنین برای ایجاد سدی مانند بادگیر به طور متوسط در هر هکتار 20 میلیون تومان (بسته به نوع پروژه) نیاز است.
وحید جعفریان مدیر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبیاری کشور درباره تعداد کانون های حساس خسارت باد به آنلاین گفت: بر اساس تحقیقات انجام شده، کانون های مهم خسارت باد در کشور شناسایی شده است. به طور متناوب و طولانی مدت، در حال حاضر 22 استان از 31 استان کشور تحت تأثیر فرسایش بادی و تخریب منابع زیستی انسانی مانند جاده ها، زمین های کشاورزی، روستاها، تأسیسات صنعتی، فرودگاه ها، حتی مناطق مرزی و نظامی قرار دارند.
وی افزود: تعداد کانون های بحران در کشور بیش از 14 میلیون هکتار است که در 22 استان پراکنده شده است. برخی از استان های کشور مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان، کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی شرایط سخت تری نسبت به سایر استان ها دارند. با این حال، در سالهای اخیر، بهویژه در دهه اخیر، کمبود حقوق آب در دشتهای سیلآبی زیر سدها منجر به کاهش چشمگیر پوشش گیاهی طبیعی و شرایط مرطوب و خشک در مناطق وسیعی از کویر شده است. جلوگیری از فرسایش بادی، یعنی فرسایش خاک. به نظر ما بر اساس بررسی های انجام شده در مراکز کشاورزی، سالانه یک میلیون هکتار از اراضی کشور بر اثر وزش باد در کشور از بین می رود که رقم قابل توجهی است.
مدیرکل امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبیاری کشور با بیان اینکه فرسایش بادی تنها به ایجاد کانون های گرد و غبار محدود نمی شود، خاطرنشان کرد: فرسایش بادی می تواند شن های سریع را در مقیاس وسیع جابجا کند و انسان بخش قابل توجهی را از بین می برد. منابع بیولوژیکی، همانطور که او اکنون انجام داده است، تهدید نکنید. به ویژه در مناطق دشت سیستان و خوزستان و حتی در منطقه فرن در شمال شرق کشور شاهد آسیب جدی آن به تاسیسات انسانی و منابع زیستی هستیم.
جعفریان تصریح کرد: فرسایش بادی تنها محدود به عرصه های منابع طبیعی نیست، بلکه با کاهش سطح حاصلخیز اراضی کشاورزی، حاصلخیزی زمین های کشاورزی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. این یکی از عواملی است که می تواند به طور مستقیم به امنیت غذایی و بیولوژیکی کشور کمک کند.
سرعت فرسایش بادی در کشور
مدیر کل اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبیاری کشور تصریح کرد: به نظر ما این میزان سالانه یک میلیون هکتار است که در واقع در روند مطالعات ارزیابی مراکز مهم تسریع شده است. آخرین مطالعه مربوط به سال 1396 است و برای امسال و سال آینده به روز رسانی مطالعه برای شناسایی مناطق آسیب دیده و مراکز مهم فرسایش بادی در دستور کار قرار گرفته است.
وی گفت: شواهد نشان می دهد که سطح کانون های بحران در واقع به دلیل تالاب ها، خشک شدن دریاچه ها، رها شدن زمین های کشاورزی و همچنین خشکی بیش از حد مناطق سبز در مناطق بیابانی رو به افزایش است. به منظور ارزیابی دقیق اثربخشی فعالیتها در برنامه هفتم توسعه، این مطالعه را بهعنوان پایه یا معیاری برای شناسایی مناطق آسیبدیده و مراکز مهم در نظر گرفتیم.
استفاده حداکثری از پتانسیل حیاتی زمین
جعفریان در پاسخ به این سوال که دلایل تخریب سریع باد در کشور چیست، توضیح داد: در رابطه با برداشت بیش از ظرفیت حیاتی زمین، حوادث متعددی به ثبت رسیده است. این موضوع شامل منابع آب، خاک و پوشش گیاهی می شود. این به بخش کشاورزی محدود نمی شود، بلکه مراتع سبزیجات در معادن آهن گیر داریم که در معرض تهدید هستند. در این معادن فقط خاک سطحی جمع آوری می شود تا حدود یک متر از سطح خاک برداشته شود و آهن استخراج و برای استفاده در جاهای دیگر ذخیره می شود. این فرآیند باعث ایجاد مناطق وسیعی بدون پوشش گیاهی شده است که ساختار مشخصی در خاک خود ندارند و به کانون های گرد و غبار با تأثیر کمی از فرسایش بادی تبدیل می شوند. نمونه هایی از این موضوع را می توان در منطقه خواف در جنوب استان خراسان رضوی و یا در مناطق استان کرمان و یزد مشاهده کرد.
وی با بیان اینکه در ادبیات بین المللی تاکید شده است که از بین رفتن پوشش گیاهی و حساسیت یک منطقه به خسارت باد و وقوع طوفان های شن و گرد و غبار ناشی از خشکی محیط است، گفت: اکنون سدهای زیادی وجود دارد. در رودخانه ها یا تالاب ها یا دریاچه ها و این جریان کشور را به کدام سمت هدایت می کند.
رئیس اداره امور بیابان سازمان منابع طبیعی و مدیریت آب کشور افزود: با خشک شدن دریاچه آرال، فاجعه بزرگی در منطقه آسیای میانه و تعدادی از کشورها از جمله شوروی سابق رخ داده است. منطقه کاملاً زهکشی شده با انواع نمک های مضر ارثی است. این در حالی است که این کشور زمانی فکر می کرد که هر چه منابع آبی بیشتری را کنترل کند و زمین های بیشتری را برای کشت پنبه توسعه دهد، درآمد بیشتری خواهد داشت. این تفکر امروز شرایط را برای آنها تغییر داده است. همین قانون برای دریاچه ارمیا ما نیز صادق است.
وی بیان کرد: امروز کشورهایی که از خشک شدن دریاچه آرال متضرر شده اند، برای جبران طوفان های نمک و گرد و غبار چقدر از کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و … می پردازند.
وی افزود: این میزان خسارت که هر ساله افزایش می یابد، با هزینه برنامه های نامتعادل و ناپایدار که مختص فعالیت های ناپایدار مانند صنعت، روستاسازی و کشاورزی در مناطق بالادستی تمامی منابع آبی آرال است، مقایسه می شود. دریاچه این سرمایه هنگفت از بین رفته است و هزینه آن باید هر ساله برای مقابله با طوفان های گرد و غبار که به صنعت حمل و نقل، بخش بهداشت، کشاورزی و سایرین آسیب می زند، پرداخت شود. اگر روسیه به گذشته برگردد مطمئناً اجازه نخواهد داد این سرمایه از بین برود.
جعفریان با بیان اینکه این فاجعه در بسیاری از مناطق داخلی کشورمان در حال رخ دادن است، گفت: باید از تجربیات کشورهای منطقه و جهان درس بگیریم و از نسل های آینده این کمک های بین المللی که به ما سپرده شده است، محافظت کنیم و انتقال دهیم. .
میراثی که نابود شد
مدیر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و مدیریت آب کشور در ادامه سخنان خود گفت: آنچه بیشترین آسیب را به منابع طبیعی وارد می کند بیشتر قسمت بیابانی است و ریشه آن در مشکل آب است. .
وی تصریح کرد: کمبود شدید آب زیرزمینی، حفر چاه های غیرمجاز، احداث سدهای بزرگ بر روی رودخانه ها بدون در نظر گرفتن حق آبه و در نظر گرفتن نیاز مناطق پایین دست در اکثر مناطق وضعیت به وجود آمده است. به عنوان مثال در برخی از مناطق استان کرمان، مزرعه وسیعی به وسعت حدود 30 هزار هکتار است که گیاهان «سکنبیل» طی 5 سال به راحتی از بین رفته و عملاً بخش مهمی از این میدان خشک شده است. .
وی در ادامه گفت: در جلسه همایش مذکور که در مورد ثبت میراث طبیعی کویر لوط بحث و تبادل نظر شد، مقالاتی ارائه شد که در آن پوشش گیاهی نابکا که یکی از منحصربفردترین آنهاست به نمایش گذاشته شد. امکانات. . ژئومورفولوژی یا زمین شناسی طبیعی کشور ما در واقع یکی از جاذبه هاست. نابکاها در واقع نوعی تپه شنی هستند و طی صدها سال چهره منطقه را تغییر داده اند. یکی از جلوه های طبیعی کویر لوت نبقص در منطقه شهداد است.
نادیده گرفتن یک موضوع پیچیده
جعفریان تصریح کرد: موارد خاصی وجود دارد که به ما نشان می دهد محیط طبیعی کشور به سرعت در حال خشک شدن است و بخش قابل توجهی ناشی از فعالیت های انسانی است. اما میتوانیم جریانهایی ایجاد کنیم که این آسیبها را کاهش داده و از تخریبهای ناشی از اعمال انسان بکاهیم.
مدیرکل امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبیاری کشور با اشاره به برنامه ریزی ها در حوزه حق آبه تصریح کرد: مصوبات بی شمار کارگروه سیاست و مدیریت گرد و غبار چند درصد است؟ در خصوص حفظ حقوق تالاب یا سیلاب، کارگروهی که در سال 1394 تشکیل شد چه نتیجه ای داشت؟ چندین مصوبه در خصوص محدودیت برداشت غیرقانونی از آب های زیرزمینی چندان واضح و شفاف نیست. چرا این علت اصلی را نادیده می گیریم و به آن کم توجه می کنیم، اما به عوامل فرعی اشاره می کنیم؟
وی تاکید کرد: تا زمانی که شرایط بیلان آبی یک منطقه کویری را که آب مهمترین عامل محدود کننده آن محسوب می شود به درستی مشاهده نکنیم، هرگونه اقدامی از سوی ما ناپایدار خواهد بود. این نگرانی در حالی است که جنگل های طبیعی مناطق کویری شروع به خشک شدن کرده اند، چه تضمینی وجود دارد که گیاهان جدید ما تا پنجاه سال آینده دوام بیاورند؟ یا وضعیت آنها چگونه خواهد بود.
جعفریان تامین منابع آب را از مطالبات جدی سازمان منابع طبیعی دانست که یکی از آنهاست. پیروان: پیامدها و رویدادهای تخریب زمین در مناطق بیابانی و جایگاه ویژه و مناسبی برای توجه بیشتر به این مسائل دارد.
اعتبارات برنامه هفتم توسعه چقدر است؟
مدیر کل امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبیاری کشور در پاسخ به این سوال که در برنامه هفتم توسعه چه میزان وام برای رفع کانون های بحران در نظر گرفته شده است، گفت: بحث بیابان زدایی و معامله. کانون های بحران در برنامه هفتم توسعه نسبت به برنامه ششم اهمیت بیشتری دارند. امیدوار کننده است. آنچه مشخص است این است که در طول برنامه باید مراکز بحرانی را تا 20 درصد کنترل و کاهش دهیم. در طول برنامه ششم توسعه ممکن است این تعهد یک میلیون و 300 هزار هکتار بوده باشد که کمتر از 10 درصد از 14 میلیون هکتار مراکز عمده است. ابتدا برنامه ها وارد می شوند و سپس اعتبارات هر سال تخصیص می یابد. این منابع اعتباری پیش بینی کرده اند اما این انتظار وجود دارد که دولت موضوع مبارزه با بیابان زایی در کشور را در اولویت قرار دهد.
جعفریان بیان کرد: این موضوع یکی از اولویت های کشورهای ترکیه، عراق، کویت، عربستان سعودی، امارات، پاکستان، ترکمنستان و سایر کشورهای هم مرز با ایران است و توجه جدی به سرمایه گذاری زیست محیطی برای جلوگیری از بیابان زایی انجام داده است. زیرا تغییر اقلیم یکی از بدترین عوامل این موضوع است. افزایش وزش بادهای شدید و افزایش حوادث شدید جوی مانند سرما و گرمای غیر فصلی در کشور و شدت و فراوانی وزش بادها زنگ خطری است که باید آسیب پذیری سطح زمین را در برابر فرسایش بادی کاهش دهیم. . انجام دادن در این راستا اقدامی پایدارتر از توسعه گیاهان در این مناطق وجود ندارد.
کاشت بذر بیابانی و مبارزه با فرسایش
این مقام دولتی با اشاره به برنامه ریزی مردم برای کاشت یک میلیارد اصله نهال در چهار سال، گفت: یکی از اقدامات این سازمان در این زمینه کاشت یک میلیارد اصله نهال است. هر گونه منفعت از کاشت درخت در جای دیگر برای مناطق کویری خواهد بود. علاوه بر کنترل و کاهش کانون بحرانی فرسایش بادی.
وی بیان کرد: سازمان منابع طبیعی مناطق مربوط به کویر را شناسایی کرده است که طرح کاشت بذر بیشترین تاثیر را بر آنها دارد و شاهد کاهش کانون های فرسایش بادی هستیم. حدود 30 میلیون گیاه بیابانی وجود دارد -البته تعداد دقیق آن اعلام شده است- انواع گونه های بیابانی مفید هستند زیرا تاثیر کمتری بر فرسایش بادی و از بین رفتن خاک سطحی دارند و از طوفان های گرد و غبار جلوگیری می کنند. این نه تنها برای ساکنان محلی مفید است، بلکه تأثیر مثبتی بر سلامت و محیط زیست مردم هزاران کیلومتر دورتر از مرکز دارد.
وی بیان کرد: در طرح کاشت یک میلیارد اصله نهال گیاهان دارویی و صنعتی نیز دیده شده و برنامه های گسترده ای در این زمینه در دست اجراست و امیدواریم با مشارکت بخش خصوصی اتفاق بزرگی در کشور رخ دهد. بخش بخش
توزیع مراکز مهم کشور
رئیس اداره امور بیابان منابع طبیعی و آبیاری کشور با اشاره به تعداد کانون های بحران در کشور گفت: در 233 منطقه کانون بحران وجود دارد که مرکز گودگور در یزد و نجران از جمله آنهاست. سرخس، ساجی میدان اصفهان، دشت آزادگان خوزستان، مسجد قند طبس، ریگان کرمان اشاره کرد. در استان البرز، نصرآباد و تالاب صالحا، تهران، ورامین و ملارد کانون های بحران سطح اول بودند که باید تا الان تشدید می شد.
جعفریان افزود: زنجان، کردستان، لرستان، چهارمحال و باختری، کرمانشاه، کهخیلو و بویار احمد، مازندران، گیلان و اردبیل استان هایی هستند که کانون بحران نیستند.