پرورش هوش هیجانی کودک

تقویت هوش هیجانی در کودکان موضوع بسیار مهمی است که پیاده سازی آن نیاز به یادگیری دارد. به صورت کلی هوش هیجانی یا عاطفی به معنای کنترل و شناخت احساسات و هیجانات است. هوش هیجانی موضوعی است که باعث می‌‌شود هر فردی بتواند احساسات خود را بهتر کنترل کند و در موقعیت‌های مختلف به درستی واکنش نشان دهد. هوش هیجانی را نمی‌توان یک استعداد ذاتی دانست، بلکه این ویژگی مانند یک مهارت با تمرین و آموزش قابل افزایش است. می‌توان تقویت هوش هیجانی را با راهکارهایی موثر و عملی از کودکی آغاز کرد. در ادامه به نحوه آموزش هوش هیجانی به کودکان و روش های بهبود هوش هیجانی می‌پردازیم.

پازل‌ بیسیم اسباب بازی دخترانه با قطعات بزرگ به رشد مهارت‌های حرکتی و همچنین به پیشرفت توانایی حل مسئله کودک کمک می‌کنند. قطعات را به نوبت برای کودک قرار دهید به او نشان دهید که پازل چگونه درست می‌شود و سپس به او اجازه دهید که بدون دخالت شما، پازل را تکمیل کند و فقط زمانی به فرزندتان کمک کنید که خودش درخواست کند.

نحوه آموزش هوش هیجانی به کودکان

در ادامه نحوه آموزش هوش هیجانی به کودکان را مرحله به مرحله مورد بررسی قرار می‌‌دهیم، البته که کنترل احساسات کودکان نیز موضوع بسیار مهمی می‌باشد:

از زاویه‌ی دید کودک‌ به مسائل بنگرید و با او همدردی کنید

زمانی که نمی‌توانید ناراحتی فرزندتان را برطرف کنید، باید با او همدردی کنید. همین که بداند کسی او را درک می‌‌کند، موجب تسکین دردش می‌‌شود. همه انسان‌ها تمایل به داشتن پناهگاهی امن دارند تا بتوانند احساساتشان را تخلیه کنند. در صورتی که فکر می‌کنید ناراحتی فرزندتان نسبت به اتفاقی که افتاده بیشتر است، باید بخاطر داشته باشید که همه ما احساساتشان را در خود جمع کرده و پس از پیدا کردن پناهگاهی امن، احساسات خود را بروز می‌دهیم.

در این زمان است که آزاد و رها می‌شویم. دقت داشته باشید که همدردی با کودک به معنای موافقت با آن نیست. این مسئله تنها نشان می‌دهد می‌توانید او را درک کنید و از چشم او به ماجرا نگاه کنید. گاهی کودک همان کاری که شما می‌گویید را انجام می‌دهد؛ ولی به خاطر داشته باشید که او هم حق دارد باورها و احساسات خود را داشته باشد.

چرا این رویکرد هوش هیجانی را تقویت می‌ کند؟

در پاسخ باید بگوییم زمانی که درک می‌شویم، مواد بیوشیمیایی تسکین دهنده در بدن آزاد می‌شود. به این صورت کودک هر بار احساس آرامش کند، مسیر عصبی در او تقویت می‌شود. یعنی این کار نه تنها باعث بزرگ شدن او می‌شود، بلکه یاد می‌گیرد چگونه خود را آرام کند.

در نتیجه بچه‌ها همدردی با خود و دیگران را یاد می‌گیرند؛ می‌تواند در مورد تجربه و آنچه موجب بروز این احساسات شده، فکر کند.

به کودک اجازه دهید خود را ابراز کند

یکی از راه‌های تقویت هوش هیجانی در کودکان این است که به کودک اجازه داده شود تا خود را ابراز کند. جالب است بدانید که کودکان نمی‌‌‌‌‌‌‌توانند بین احساسات و خود تفاوتی قائل شوند. در واقع بی‌ اهمیت جلوه دادن احساسات آنها موجب بروز احساس بی ارزشی در آنها می‌ شود. باید بدانید که ناپسند دانستن ترس و یا احساس عصبانیت او نه تنها باعث از بین رفتن این حس در آنها نمی‌شود، بلکه باعث سرکوب شدن احساسات آنها می‌شود. با رعایت این موضوع به کودک عزت نفس می دهید.

این را در نظر داشته باشید احساساتی که آزادانه ابراز می‌‌‌‌‌شوند، دیگر کودک را آزار نمی‌ دهد. ولی اگر این احساسات سرکوب شوند، نه تنها این احساسات از بین نمی رود، بلکه از کنترل نیز خارج می‌ شود.

دقت داشته باشید که این احساسات تحت کنترل ضمیر خودآگاه نیستند، به همین دلیل می‌ توانند پس از گذشت مدتی به صورت ناگهانی خود را نشان دهند. در این زمان است که با کودکی رو به رو می‌ شوید که کابوس می‌ بیند، تیک عصبی دارد و یا رفتارهای پرخاشگرانه‌ ای از خود نشان می‌ دهد.

به همین دلیل باید به کودک آموزش دهید که برخی رفتارها نادرست هستند و نباید از او سر بزند، ولی هر آن چه احساس می‌کند قابل درک است، زمانی که احساسات کودک را بپذیرید و به او کمک کنید، کودک نیز احساسات خود را می‌ پذیرد. در نتیجه به راحتی می‌ تواند به راهش ادامه دهد و احساساتش را کنترل کند. در واقع پذیرش شما به کودک یاد می‌دهد زندگی احساسی او خجالت آور و یا خطرناک نیست، بلکه کاملا عادی و قابل مدیریت است.

کودکان به علت کنجکاوی هایی که دارند دوست دارند از همه چیز و همه جا سر در بیاورند. یکی از اسباب بازی هایی که باعث سرگرم شدن کودکان می شود جلیقه اسباب بازی پلیس ویژه و اسباب بازی پلیسی پسرانه است

چرا این رویکرد هوش هیجانی را تقویت می‌کنند؟

• این حس که درک می‌شوید مواد بیوشیمیایی تسکین‌دهنده‌ای را در بدن آزاد می‌کند. هر بار کودک احساس کند آرام شده این مسیر عصبی‌ در او تقویت می‌شود و هم‌چنان‌ که بزرگ‌تر می‌شود یاد می‌گیرد چطور خود را آرام کند.
• بچه‌ها با تجربه‌ی همدردی دیگران، خود نیز همدردی را یاد می‌گیرند.
• به این ترتیب به کودک کمک می‌کنید درباره‌ی تجربه‌‌اش و آنچه باعث بروز این احساسات می‌شود، فکر کند. کودکان باید بدانند هر احساسی برای خود نامی دارد، و این اولین قدم برای آموزش کنترل و مدیریت احساسات به بچه‌هاست.

۲. به کودک اجازه دهید خود را ابراز کند

کودکان نمی‌توانند بین «احساسات»شان و «خود»شان تفاوت قائل شوند. به جای بی‌اهمیت جلوه دادن یا نفی احساسات آنها که باعث می‌شود فکر کنند احساس‌شان بی‌ارزش یا خجالت‌آور است، آنچه احساس می‌کنند، بپذیرید.

ناپسند دانستن عصبانیت یا ترس کودک باعث نمی‌شود او دیگر این حس را نداشته باشد بلکه او را وامی‌دارد احساسات خود را سرکوب کند. احساساتی که آزادانه ابراز می‌شوند دیگر کودک را آزاد نمی‌دهند اما متاسفانه احساساتی که سرکوب شوند از بین نمی‌روند، بلکه انگار به دام افتاده‌ باشند همواره دنبال یافتن راهی به بیرون هستند. این احساسات تحت کنترل ضمیر خودآگاه قرار ندارند، به همین دلیل می‌توانند بعدها ناگهان و ظاهراً بی‌دلیل و توفانی خود را نشان دهند. آن وقت با کودکی روبه‌رو می‌شوید که به خواهر خود مشت می‌زند، کابوس می‌بیند یا تیک عصبی دارد.

بنابراین به کودک آموزش دهید بعضی رفتارها نادرست هستند و نباید از او سر بزند اما هر چه احساس می‌کند قابل درک و بخشی از طبیعت انسانی اوست.

«می‌دونم خیلی عصبانی هستی که برادرت اسباب‌بازیت رو شکست! کاملا درکت می‌کنم ولی هر چقدر هم عصبانی باشی دلیل نمی‌شه اون رو بزنی، به جاش سعی کن احساست رو بهش بگی و باهاش حرف بزنی.»

«می‌دونم به خاطر اولین روز مدرسه استرس داری. منم مثل تو بودم. دوست داری درباره‌اش با هم حرف بزنیم؟»

«می‌دونم خیلی ناامیدی! چون از صبح انگار همه‌اش بد آوردی. تعجبی نداره اگه بخوای گریه کنی. همه گاهی اوقات نیاز به گریه دارن. بیا بغل بابا و هرقدر دوست داری گریه کن.» تابلو ایست کارتونی باعث تقویت روحیه میهن دوستی و وفاداری به کشور شده و روحیه درستکاری و صادق بودن را در کودک ایجاد می کند.