پژوهشگران ایرانی در همایش «آراء و اندیشه های علمای قرن پنجم هجری» شرکت کردند
با مشارکت وابستگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در استانبول همایش بین المللی «آراء و اندیشه های علمای قرن پنجم هجری» در دانشکده الهیات استانبول برگزار شد.
به گزارش تیتر نیوز در آیین افتتاحیه این همایش یاشار دوزنلی -رئیس دانشکده الهیات دانشگاه استانبول- در سخنانی تأکید کرد که قرن پنجم هجری قمری یکی از دوره های مهم و تأثیرگذار در تاریخ تفکر اسلامی بوده است. در این دوره اندیشمندان بزرگی همچون فارابی و دیگر علما با دیدگاه های فلسفی فقهی و کلامی خود نقش بسزایی در پیشبرد علوم اسلامی و توسعه تمدن اسلامی ایفا کرده اند.
دوزنلی با اشاره به اهمیت همگرایی و تعامل میان دانشگاه ها و مراکز علمی از کشورهای مختلف اسلامی این همایش را گامی مثبت در راستای توسعه علم و فرهنگ اسلامی دانست.
حجت الاسلام محمدصادق یوسفی مقدم -رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم- مقاله ای با عنوان «روش شناسی التبیان فی تفسیر القرآن» ارائه کرد. وی در این مقاله به بررسی شیوه ها و رویکردهای مختلف تفسیر قرآن در آثار مفسران و فقیهان قرن پنجم هجری پرداخت و تأکید کرد که شیخ طوسی معروف به شیخ الطائفه در تفسیر جامع خود با عنوان «التبیان فی تفسیر القرآن» روش شناسی جدید و منحصربه فردی را ارائه کرده است.
وی ادامه داد: این اثر به عنوان نخستین تفسیر جامع شیعه تأثیر عمیقی بر مفسران پس از خود داشته است. شیخ طوسی با رعایت وحدت اسلامی در تفسیر از منابع اهل سنت نیز بهره برده و به پرسش ها و شبهات موجود پاسخ داده است. او عقل را به عنوان یکی از منابع اصلی فهم قرآن به کار گرفته و از تفاسیر صرفاً مبتنی بر نقل اجتناب کرده است. شیخ طوسی همچنین قرآن را به دو دسته آیات تقسیم کرده است: آیات قابل فهم برای عموم و آیات خاص که دانش آن ها تنها نزد خداوند است. او در حوزه های فقه کلام و علوم قرآنی نیز رویکردی علمی و دقیق داشته و دیدگاه های مختلف را نقد و تحلیل کرده است. تفسیر «التبیان» با پذیرش و بررسی دقیق قرائات مشهور الگویی برای بسیاری از مفسران در طول تاریخ شده است.
در ادامه حجت الاسلام سید حامد علیزاده موسوی- مدیر گروه مطالعات تطبیقی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن- مقاله ای با عنوان «رویکرد فلسفی ابن سینا در تفسیر قرآن: همگام سازی قرآن و فلسفه» ارائه داد. او در این مقاله به بررسی تأثیر فلسفه ابن سینا بر تفسیر قرآن پرداخت و بیان کرد: ابن سینا فیلسوف برجسته قرن پنجم با بهره گیری از روش فلسفی و مبانی حکمت نوافلاطونی تفسیری نوآورانه از قرآن ارائه کرده است.
وی افزود: ابن سینا از دو رویکرد اصلی در تفسیر آیات قرآن استفاده کرده است: نخست رویکرد باطنی و رمزگرایانه که آیات را حاوی اسرار و رموز می داند و هدف آن کشف این معانی پنهان است؛ و دوم رویکرد فلسفی که با تکیه بر مبانی متافیزیکی به موضوعاتی همچون وجود مبدأ و معاد جهان و انسان و ارتباط روح و بدن می پردازد. او مفاهیم دینی را از معنای رایج فراتر برده و به قلمروی متافیزیکی وارد کرده است.
علیزاده موسوی تأکید کرد: هدف اصلی ابن سینا از این شیوه اثبات هماهنگی میان عقل و دین یا قرآن و حکمت بوده است. این رویکرد علاوه بر ارائه تفسیری متفاوت از قرآن پیوندی عمیق میان فلسفه و مفاهیم قرآنی ایجاد کرده است.
در بخش دیگری از نشست حجت الاسلام مرتضی غرسبان مقاله ای با عنوان «مقایسه تطبیقی دیدگاه علمای قرن پنجم درباره شروط حاکم در حکومت اسلامی» ارائه کرد. وی در سخنان خود با تمرکز بر آرای علمای اهل سنت شیعه و فلاسفه مسلمان اصول و مبانی مشروعیت حاکم را مورد بررسی قرار داد.
غرسبان مفاهیمی مانند ایمان عدالت دانش اجتهادی تدبیر شجاعت و توانایی مدیریت را به عنوان شروط اساسی برای تصدی منصب حاکمیت معرفی کرد. همچنین وی به تفاوت ها و شباهت های موجود در دیدگاه های این گروه ها اشاره کرده و این موارد را در چارچوب شرایط تاریخی و اجتماعی آن زمان تحلیل نمود.
در بخش پایانی این همایش حسن عبدی پور- نویسنده و معاون بین الملل موسسة البیان للتواصل و التأصیل- مقاله ای با عنوان «نقش شیخ طوسی در پیشرفت و توسعه تمدن اسلامی در قرن پنجم» ارائه کرد. وی در این مقاله به تحلیل آثار علمی و فرهنگی شیخ طوسی پرداخته و به مقام برجسته علمی او به ویژه در توسعه علوم اسلامی از جمله اصول فقه اشاره کرد. تلاش های شیخ طوسی باعث شد دیگر علما به علم اصول توجه بیشتری نشان دهند و از عنصر ذهنی به طور گسترده تری در استنباط ها استفاده شود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: شیخ طوسی به طور آشکار بر عقل در استنباط احکام تکیه داشت و معرفی رویکرد عقلی و قیاسی در این زمینه را یکی از برجسته ترین دستاوردهای او دانست.
انتهای پیام