وقتی دود حرف می زند: پاپ انتخاب شد یا خطر در کمین است؟

غزال زیاری: در آستانه برگزاری کنگره انتخاب پاپ جدید (Conclave) میلیون ها چشم از سراسر جهان به یک دودکش در واتیکان دوخته خواهد شد.

طبق سنت کلیسای کاتولیک ۱۳۵ کاردینال منتخب برای انتخاب پاپ آینده در کلیسای سیستین واتیکان گرد هم خواهند آمد و درنهایت با ارسال سیگنال دود رنگی به مردم جهان اطلاع می دهند که آیا برای تعیین پاپ جدید به نتیجه رسیده اند یا خیر.

دود سیاه نشانه آن است که رأی گیری انجام شده اما هنوز هیچ نامزدی دو سوم آرا را کسب نکرده و دود سفید حکایت از آن دارد که پاپ جدید انتخاب شده است.

رنگ دود چه پیغامی دارد؟

در این بین اگر بخواهیم از نظر علمی به این ماجرا نگاه کنیم رنگ دود چه در یک مراسم مذهبی باشد و چه در آتش سوزی های شهری اطلاعاتی حیاتی را در اختیار بیننده قرار می دهد. آتش نشان ها با مشاهده رنگ دود می توانند اطلاعاتی کلیدی درباره ماهیت آتش نوع مواد در حال سوختن و رفتار احتمالی آتش به دست بیاورند؛ اطلاعاتی که گاهی مرز میان مرگ و زندگی را مشخص می کند.

گلن کوربت مهندس ایمنی آتش و استاد علوم آتش کالج جان جی نیویورک دراین باره توضیح داد: «در تحلیل دود رنگ آن اهمیت بسیاری دارد. رنگ دود به ما می گوید چه چیزی در حال سوختن است.»

دود سیاه نشانه چه چیزی است؟

دود سیاه معمولاً زمانی ایجاد می شود که سوخت های سنگین از جمله سوخت های فسیلی یا مواد مصنوعی در حال سوختن باشند؛ مثلاً به هنگام آتش سوزی خودرو یا نشت نفت ما شاهد دود سیاه رنگی خواهیم بود. این نوع دود که معمولاً بسیار متراکم و تیره است معمولاً نشان دهنده وجود مقادیر بالایی از کربن است.

کوربت در این باره ادامه داد: «وقتی دود سیاه می بینید یعنی مقدار زیادی کربن در حال سوختن است. در حقیقت کربن عامل تیرگی و کدری دود است.»

در کنگره ای که در سال ۲۰۱۳ میلادی برای انتخاب پاپ جدید برگزار شد برای ایجاد دود سیاه از ترکیبی شامل پتاسیم پرکلرات آنتراسن (ماده ای مشتق از قیر زغال سنگ) و گوگرد استفاده گردید. این سیستم ارسال دود در مقایسه با قدمت کلیسا نسبتاً جدید است و ریشه آن به سال ۱۹۰۳ میلادی بازمی گردد. در گذشته برای ایجاد این دود کاردینال ها خودِ برگه های رأی را می سوزاندند اما امروزه برای ایجاد آن ترکیبات شیمیایی خاصی جایگزین آن شده اند.

دود سفید: علامت انتخاب نهایی

اما دود سفید که نشانه انتخاب پاپ جدید است از منظر علمی معمولاً زمانی مشاهده می شود که در آتش مقدار زیادی بخار آب یا گاز وجود داشته باشد. به طورمعمول دود سفید می تواند نشانه شروع یا پایان یک آتش سوزی نیز باشد.

کوربت درباره عوامل تأثیرگذار بر رنگ دود می گوید: «ترکیب مواد اکسیدکننده عاملی کلیدی در تغییر رنگ دود است. اکسیدکننده ها فرآیند احتراق را تسریع می کنند. هرچه احتراق کامل تر باشد دود شفاف تر خواهد بود.»

در سال ۲۰۱۳ میلادی و برای اعلام انتخاب پاپ جدید برای تولید دود سفید از ترکیب پتاسیم کلرات لاکتوز و رزین کلروفرم استفاده شد که باعث شد تفاوت رنگ ها برای مشاهده کنندگان بسیار واضح تر باشد.

اهمیت شناسایی دود برای آتش نشانان

دود خطرناک ترین عامل در بسیاری از آتش سوزی هاست و استنشاق دود علت اصلی مرگ ومیر افراد در این حوادث به شمار می رود. ترکیبات اصلی دود شامل آئروسل ها گازها (ازجمله مونوکسید کربن) و ذرات معلق است. آتش نشان ها  در دوره های آموزشی شان می آموزند که دود را بخوانند و شناسایی کنند؛ یعنی از طریق رنگ حرکت و تراکم دود بفهمند که با چه نوع آتشی روبرو هستند.

کوربت توضیح داد: «ما از رنگ سرعت خروج و حالت تهاجمی دود استفاده می کنیم تا شرایط داخل محل آتش سوزی را ارزیابی کنیم.»

دود تهاجمی (Angry Smoke) نشانه نزدیکی به مرحله خطرناک فلاش اور است یعنی زمانی که تمام مواد قابل اشتعال در یک فضا ناگهان شعله ور می شوند. با تحلیل دود فرماندهان می توانند تصمیم های دقیق تری برای اعزام نیرو اتخاذ کنند و یا با بیرون کشیدن نیروها از محل آتش سوزی جان آتش نشانان را حفظ کنند.

چه زمانی باید منتظر دیدن دود در واتیکان باشیم؟

طبق گزارش منتشر شده در مجله America بهترین زمان برای حضور در میدان سنت پیتر واتیکان یا تماشای پخش زنده مراسم در روز ۷ می (روز برگزاری اجلاس کاردینال ها در واتیکان) اندکی پس از ساعت ۱۹ به وقت محلی واتیکان است. در روزهای بعد زمان هایی همچون ۱۰:۳۰ صبح ۱۲ ظهر ۱۷:۳۰ عصر و ساعت ۱۹ فرصت های احتمالی برای دیدن دود هستند.

سیندی وودن خبرنگار سرویس خبری کاتولیک نیز دراین باره توضیح داد: «پیش بینی زمان خروج دود از دودکش کلیسای سیستین کار دقیقی نیست؛ چرا که به زمان لازم برای دعا بحث و شمارش آرا بستگی دارد.»

منبع: popsci

۲۲۷۲۲۷