اولین اقدام برای طلاق توافقی: راهنمای جامع گام به گام (صفر تا صد) + نکات حقوقی کلیدی ۱۴۰۴

اولین اقدام برای طلاق توافقی، مستلزم تصمیم قاطع و توافق کامل زوجین بر کلیه حقوق مالی و غیرمالی است که مسیر فرآیند قانونی را هموار و به تسریع آن کمک شایانی می کند. این نوع طلاق، با کاهش تنش ها و پیچیدگی های معمول پرونده های قضایی، راهکاری مسالمت آمیز برای پایان دادن به زندگی مشترک ارائه می دهد.

طلاق توافقی، نوعی از جدایی است که در آن زن و شوهر با تفاهم کامل بر تمامی جنبه های حقوقی و مالی زندگی مشترک پس از جدایی، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، جهیزیه و سایر حقوق، به دادگاه مراجعه می کنند. این رویکرد نه تنها بار روانی کمتری بر دوش طرفین و به ویژه فرزندان می گذارد، بلکه با کاهش مراحل دادرسی و جلوگیری از نزاع های طولانی، به صرفه جویی در زمان و هزینه ها نیز منجر می شود. شناخت دقیق اولین گام ها و مراحل قانونی بعدی، برای مدیریت صحیح این فرآیند حیاتی است و این راهنما با هدف ارائه اطلاعات به روز و کاربردی، از تصمیم اولیه تا ثبت نهایی طلاق را تشریح می کند.

اولین اقدام برای طلاق توافقی: گام های پیش از شروع فرآیند قانونی

پیش از ورود به مراحل رسمی و قضایی، موفقیت در طلاق توافقی به شدت به چگونگی مدیریت و حل و فصل مسائل بین زوجین بستگی دارد. این مرحله که اغلب نادیده گرفته می شود، اولین اقدام برای طلاق توافقی محسوب شده و زیربنای یک فرآیند آرام و کارآمد را تشکیل می دهد.

گفتگو و تصمیم قطعی بر جدایی

مبنای هر طلاق توافقی، تصمیم مشترک و بدون اکراه زوجین برای جدایی است. این تصمیم باید نتیجه گفتگوهای صریح و شفاف باشد که در آن هر دو طرف به این نتیجه رسیده اند که ادامه زندگی مشترک برایشان امکان پذیر نیست. اطمینان از قطعیت این تصمیم از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا هرگونه تردید یا عدم رضایت کامل یکی از طرفین می تواند در مراحل بعدی پرونده، منجر به توقف فرآیند یا بروز مشکلات جدی شود. وجود فشار از سوی خانواده ها یا عوامل بیرونی، اعتبار توافق را تحت الشعاع قرار می دهد. بنابراین، تنها پس از دستیابی به یک اجماع واقعی و پایدار، می توان گام های بعدی را برداشت. این گفتگوها باید در فضایی آرام و محترمانه انجام شود تا از افزایش تنش و اختلافات جلوگیری به عمل آید.

پیش توافق بر تمامی مسائل کلیدی

یکی از مهمترین مراحل پیش از اقدام قانونی، توافق بر سر تمامی حقوق مالی و غیرمالی است. این توافق باید جامع و شامل تمام جنبه های مرتبط با زندگی مشترک و آینده فرزندان باشد. جزئیات این توافقات، هسته اصلی دادخواست طلاق توافقی را تشکیل می دهد و عدم توافق بر یکی از این موارد می تواند فرآیند را به طلاق یک طرفه تبدیل کند.

مهریه

تعیین تکلیف مهریه، از ارکان اصلی طلاق توافقی است. زوجین می توانند در خصوص مهریه به طرق مختلف توافق کنند:

• بخشش کامل یا جزئی: زوجه می تواند تمام یا قسمتی از مهریه خود را ببخشد (ابراء یا بذل).
• دریافت یکجا یا اقساطی: توافق بر پرداخت مهریه به صورت نقدی، اقساطی یا عندالاستطاعه (در صورت تمکن مالی زوج).
• تهاتر با سایر حقوق: مهریه می تواند در ازای بخشش سایر حقوق یا واگذاری مالی دیگر (مانند سهمی از ملک یا خودرو) مورد توافق قرار گیرد.

نکات حقوقی مربوط به هر حالت، از جمله امکان رجوع به مهریه در دوران عده (در طلاق خلع)، باید به طور کامل برای طرفین روشن شود.

نفقه

نفقه شامل نفقه ایام گذشته (معوقه) و نفقه ایام عده (در صورت تعلق) می شود. در طلاق توافقی، زوجین می توانند:

• زوجین می توانند در خصوص نفقه معوقه و نفقه ایام عده (در صورت تعلق به زوجه) توافق کرده و مقدار و نحوه پرداخت آن را مشخص نمایند.
• در بسیاری از موارد، زوجه نسبت به نفقه گذشته و حال اعلام گذشت می کند.
• تعیین میزان نفقه فرزندان پس از طلاق نیز جزء این توافقات است.

حضانت فرزندان

مسئله حضانت فرزندان، پیچیده ترین و حساس ترین بخش توافقات است که باید با در نظر گرفتن مصلحت عالی کودک انجام شود. توافقات باید شامل موارد زیر باشد:

• حضانت: تعیین والد حضانت کننده (پدر یا مادر) و مدت زمان آن.
• ملاقات: تعیین زمان بندی دقیق و مکان ملاقات والد دیگر با فرزندان.
• مسائل آموزشی و درمانی: توافق بر نحوه تصمیم گیری در خصوص تحصیل و درمان فرزندان.

دادگاه همواره مصلحت کودک را در اولویت قرار می دهد و توافقات خلاف مصلحت، ممکن است مورد پذیرش قرار نگیرد.

اجرت المثل و نحله

اجرت المثل ایام زوجیت و نحله، حقوق مالی دیگری هستند که زوجه می تواند مطالبه کند. در طلاق توافقی:

• زوجه می تواند از مطالبه اجرت المثل و نحله صرف نظر کند.
• زوجین می توانند مبلغ مشخصی را به عنوان اجرت المثل یا نحله توافق کرده و نحوه پرداخت آن را تعیین کنند.

جهیزیه

تعیین تکلیف جهیزیه شامل نحوه استرداد، لیست برداری و یا توافق بر تقسیم آن است. در عمل، معمولاً زوجه لیست جهیزیه خود را ارائه داده و زوج متعهد به تحویل آن می شود یا بر سر مبلغی به عنوان قیمت جهیزیه توافق می کنند.

سایر حقوق مالی

این بخش شامل هرگونه دارایی مشترک، سهم از اموال و سایر حقوقی است که بین زوجین وجود دارد و باید در خصوص آن ها نیز توافق حاصل شود. این موارد می تواند شامل حساب های بانکی مشترک، سهام، املاک و … باشد.

تنظیم صورت جلسه توافقات اولیه (پیش نویس)

پس از دستیابی به توافقات شفاهی بر تمامی موارد فوق، بسیار حیاتی است که این توافقات به صورت مکتوب درآید. تنظیم یک صورت جلسه یا پیش نویس توافق نامه، حتی در این مرحله غیررسمی، به شفافیت و جلوگیری از ابهامات آتی کمک می کند. این پیش نویس می تواند شامل تمامی جزئیات ذکر شده در بالا باشد و به عنوان مبنایی برای نگارش توافق نامه رسمی تر توسط وکیل یا دادگاه عمل کند.

تنظیم دقیق و جامع صورت جلسه توافقات اولیه، نقش محوری در پیشگیری از بروز اختلافات ثانویه و تضمین پایداری تصمیمات زوجین در فرآیند طلاق توافقی ایفا می کند. این اقدام نه تنها به شفافیت بیشتر کمک می کند، بلکه به عنوان یک سند راهنما در طول مسیر قضایی عمل می نماید.

توصیه می شود در این مرحله، با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت شود تا پیش نویس توافقات از نظر حقوقی بررسی و به گونه ای تنظیم شود که از جامعیت و استحکام لازم برخوردار باشد و تمامی حقوق و تعهدات طرفین به درستی قید شود. این امر به ویژه در مواردی که حقوق مالی پیچیده تر یا فرزند مشترک وجود دارد، اهمیت دوچندانی پیدا می کند.

شروع فرآیند قانونی: گام های رسمی اولیه

پس از طی مراحل پیش از شروع فرآیند قانونی و دستیابی به توافقات کامل و مکتوب، اولین اقدام برای طلاق توافقی به معنای ورود به مسیر رسمی قضایی آغاز می شود. این گام ها شامل الزامات قانونی مشخصی است که باید به دقت رعایت شوند.

مشاوره اجباری و سامانه تصمیم (سامانه زمان بهزیستی)

بر اساس قانون حمایت خانواده، مشاوره خانواده قبل از طلاق توافقی اجباری است. این اقدام با هدف تلاش برای سازش زوجین و در صورت عدم امکان، ارائه راهنمایی های لازم صورت می گیرد. مراحل این بخش به شرح زیر است:

1. ثبت نام در سامانه تصمیم: زوجین باید ابتدا در سامانه نوبت دهی طلاق به آدرس zaman.behzisti.net ثبت نام کرده و اطلاعات خود را وارد کنند.
2. جلسات مشاوره: پس از ثبت نام، زوجین به یکی از مراکز مشاوره خانواده تحت نظارت سازمان بهزیستی معرفی می شوند. این جلسات معمولاً شامل حداقل 5 جلسه بوده و ممکن است حدود 45 روز به طول انجامد. هدف این جلسات، بررسی دلایل درخواست طلاق و تلاش برای حل اختلافات است.
3. اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق: در صورتی که پس از طی جلسات مشاوره، زوجین همچنان بر تصمیم خود برای طلاق اصرار داشته باشند، مرکز مشاوره، گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می کند. این گواهی یکی از مدارک ضروری برای ثبت دادخواست طلاق توافقی است.

نکته کلیدی: در برخی شرایط خاص و در شهرهای بزرگ مانند تهران، ممکن است رویه های متفاوتی برای دور زدن این مشاوره اجباری یا تسریع آن وجود داشته باشد، به خصوص زمانی که زوجین از طریق وکیل اقدام می کنند و دادخواست ابتدایی به صورت یک طرفه ثبت شده و سپس در دادگاه به توافقی تغییر یابد. با این حال، اصل بر لزوم گذراندن مراحل مشاوره است.

ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، گام بعدی ثبت رسمی دادخواست است:

1. ثبت نام در سامانه ثنا: هر دو زوج ملزم به ثبت نام و دریافت کد کاربری در سامانه ثنا هستند. تمامی ابلاغیه های قضایی از طریق این سامانه ارسال می شود.
2. تکمیل و ثبت دادخواست: زوجین (یا وکلای آن ها) با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست طلاق توافقی را بر اساس توافق نامه مکتوب شده، تکمیل و ثبت می کنند. این دادخواست باید شامل تمامی توافقات صورت گرفته در خصوص مهریه، نفقه، حضانت، اجرت المثل، جهیزیه و سایر حقوق باشد.
3. مدارک لازم: مدارک مورد نیاز برای ثبت دادخواست عبارتند از:
   • اصل عقدنامه یا رونوشت آن
   • اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین
   • گواهی عدم انصراف از طلاق (اخذ شده از مراکز مشاوره)
   • وکالت نامه وکیل (در صورت اقدام از طریق وکیل)
   • اصل وکالت نامه طلاق (در صورت وجود حق طلاق برای یکی از زوجین)
4. پرداخت هزینه ها: هزینه های دادرسی و ثبت دادخواست باید در زمان ثبت آن پرداخت شود.

پس از ثبت دادخواست، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می شود و زوجین از طریق سامانه ثنا از شماره پرونده و شعبه رسیدگی کننده مطلع خواهند شد. این مرحله، شروع رسمی فرآیند قضایی طلاق توافقی است.

پیگیری پرونده در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. پیگیری دقیق این مرحله برای اولین اقدام برای طلاق توافقی در مسیر رسمی، از اهمیت زیادی برخوردار است.

تعیین شعبه و دریافت ابلاغیه

بعد از ثبت دادخواست، پرونده توسط معاون ارجاع مجتمع قضایی به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع می یابد. اطلاعات مربوط به شماره پرونده و شعبه رسیدگی کننده، از طریق پیامک و سامانه ثنا به زوجین ابلاغ می شود. زوجین یا وکلای آن ها باید به صورت منظم سامانه ثنا را بررسی کنند تا از تاریخ و ساعت جلسه رسیدگی مطلع شوند. تأخیر در مشاهده ابلاغیه می تواند منجر به از دست دادن جلسه و طولانی شدن فرآیند شود.

حضور در دادگاه و تأیید توافقات

در تاریخ مقرر، زوجین یا وکلای آن ها باید در جلسه دادگاه حاضر شوند. در این جلسه:

• بررسی توافقات: قاضی دادگاه خانواده توافقات مکتوب زوجین را بررسی می کند. این توافقات شامل مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل، جهیزیه و سایر موارد مالی است. قاضی ممکن است برای اطمینان از رضایت کامل و آگاهانه طرفین، سوالاتی را مطرح کند.
• تلاش نهایی برای سازش: اگرچه فرآیند مشاوره قبلاً طی شده است، قاضی ممکن است برای آخرین بار، تلاش هایی را برای ایجاد سازش بین زوجین انجام دهد.
• داوری در طلاق توافقی: بر خلاف طلاق های یک طرفه که داوری در آن اجباری است، در طلاق توافقی، معمولاً ارجاع به داوری (به معنای سنتی و با معرفی داور از سوی طرفین) الزامی نیست. با این حال، رویه های دادگاه ها ممکن است متفاوت باشد و در برخی شعب، واحد داوری دادگاه به صورت تشریفاتی و سریع، توافقات را تأیید کند.

حضور هر دو زوج یا وکلای تام الاختیار آن ها در این مرحله ضروری است، زیرا قاضی باید از رضایت و توافق هر دو طرف اطمینان حاصل کند.

آزمایشات پزشکی لازم برای زوجه

برای صدور گواهی عدم امکان سازش و ثبت نهایی طلاق، انجام برخی آزمایشات پزشکی برای زوجه الزامی است:

1. آزمایش عدم بارداری: زوجه باید گواهی عدم بارداری را از یکی از آزمایشگاه های معتبر دریافت و به دادگاه ارائه دهد. این آزمایش برای اطمینان از عدم بارداری زوجه در زمان طلاق ضروری است. باردار بودن مانع طلاق نیست، اما باید در رأی دادگاه ذکر شود و حضانت فرزند پس از تولد، نفقه دوران بارداری و شیردهی نیز تعیین تکلیف گردد.
2. معاینه بکارت: در صورتی که زوجه دوشیزه باشد (باکره)، دادگاه او را برای معاینه بکارت به پزشکی قانونی معرفی می کند. هدف از این معاینه، احراز دوشیزگی است که در نوع طلاق (بائن غیر مدخوله) و نصف شدن مهریه (در صورت عدم نزدیکی) تأثیرگذار است.

برخی مجتمع های قضایی دارای آزمایشگاه یا واحد پزشکی قانونی داخلی هستند که این فرآیند را تسریع می کنند. در غیر این صورت، زوجه باید به آزمایشگاه ها یا مراکز پزشکی قانونی معرفی شده مراجعه کند. عدم ارائه این گواهی ها، فرآیند طلاق را متوقف خواهد کرد.

ثبت نهایی طلاق در دفترخانه رسمی (محضر)

پس از طی موفقیت آمیز مراحل دادگاه و صدور رأی، اولین اقدام برای طلاق توافقی وارد فاز نهایی خود یعنی ثبت رسمی در دفترخانه می شود. این مرحله، نقطه پایانی بر فرآیند جدایی زوجین است.

دریافت گواهی عدم امکان سازش

رأی نهایی دادگاه خانواده در طلاق توافقی، به صورت گواهی عدم امکان سازش صادر می شود. این گواهی به منزله مجوز قانونی برای ثبت طلاق در دفاتر رسمی است. نکات مهم در خصوص این گواهی عبارتند از:

• اعتبار گواهی: گواهی عدم امکان سازش دارای مهلت اعتبار سه ماه از تاریخ قطعیت است. به این معنا که زوجین باید ظرف سه ماه از تاریخ قطعی شدن رأی دادگاه، برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کنند. در صورت عدم مراجعه در این مدت، گواهی از اعتبار ساقط شده و تمامی مراحل طلاق باید از ابتدا تکرار شود، مگر اینکه با ترفندهای قانونی (مانند ثبت اولیه در دفتر طلاق ظرف سه ماه و سپس تمدید مهلت تا سه ماه دیگر) این مدت افزایش یابد.
• قطعی کردن رأی: برای تسریع در فرآیند، زوجین یا وکلای آن ها معمولاً در ذیل رأی دادگاه، حق تجدید نظر و فرجام خواهی خود را اسقاط می کنند. با اسقاط این حقوق، رأی دادگاه بلافاصله قطعیت یافته و نیازی به گذشت زمان برای اعتراضات احتمالی نخواهد بود.

مراجعه به دفترخانه طلاق

پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش، زوجین باید با مدارک لازم به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق (محضر) مراجعه کنند:

• مدارک لازم:
  1. اصل گواهی عدم امکان سازش صادره از دادگاه
  2. اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین
  3. گواهی آزمایشات پزشکی (عدم بارداری برای زوجه غیرباکره یا یائسه، و گواهی بکارت برای زوجه دوشیزه)
  4. اصل عقدنامه
• حضور زوجین یا وکلای آن ها: برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن، حضور هر دو زوج یا وکلای تام الاختیار آن ها الزامی است.
• نکته مهم در خصوص وکالت: بر اساس بخشنامه های جدید (مانند بخشنامه اردیبهشت 1402)، وکالت نامه وکیل دادگستری صرفاً برای مراحل دادگاه و اخذ رأی معتبر است. برای ثبت نهایی طلاق در محضر، اگر زوجین خودشان حاضر نباشند، وکیل باید وکالت نامه اداری و کاری رسمی از موکل خود داشته باشد که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده است. وکلای دادگستری نمی توانند صرفاً با وکالت نامه قضایی، صیغه طلاق را در محضر جاری کنند.
• شرایط اجرای صیغه طلاق:
  • زوجه نباید در عادت ماهانه باشد (طهارت زوجه).
  • حضور دو شاهد عادل مرد در زمان اجرای صیغه طلاق الزامی است.
• ثبت طلاق و دریافت طلاق نامه: پس از اجرای صیغه طلاق و امضای دفاتر مربوطه، سردفتر شناسنامه های زوجین را مهر و امضا کرده و طلاق نامه رسمی را صادر و تحویل زوجه می دهد. در صورت تمایل، رونوشت طلاق نامه نیز قابل دریافت است.

با ثبت طلاق در دفترخانه، فرآیند طلاق توافقی به اتمام می رسد و رابطه زوجیت رسماً پایان می یابد. آگاهی از تمامی این مراحل و نکات حقوقی، به زوجین کمک می کند تا با کمترین چالش و بیشترین آگاهی، این مسیر را طی کنند.

طلاق توافقی در دوران عقد

طلاق توافقی در دوران عقد دارای برخی ویژگی ها و نکات حقوقی خاص است که آن را از طلاق توافقی پس از آغاز زندگی مشترک متمایز می کند. در دوران عقد، معمولاً زوجین هنوز زندگی زیر یک سقف را آغاز نکرده اند، که این موضوع بر برخی حقوق و رویه ها تأثیر می گذارد.

حقوق مالی ویژه دوران عقد:

• مهریه: اگر نزدیکی (دخول) بین زوجین صورت نگرفته باشد، مهریه زوجه نصف می شود. در طلاق توافقی، زوجین می توانند بر سر همین نصف مهریه یا حتی بخشش کامل یا جزئی آن به توافق برسند. این توافق، در دادخواست و رأی دادگاه منعکس خواهد شد.
• نفقه: به طور کلی، نفقه در دوران عقد به زوجه تعلق نمی گیرد، مگر اینکه زوجه در منزل زوج سکونت داشته باشد و تمکین خاص صورت گرفته باشد. در طلاق توافقی دوران عقد، معمولاً زوجه نسبت به نفقه گذشته و حال ادعایی ندارد.
• جهیزیه: در دوران عقد، معمولاً جهیزیه هنوز به منزل مشترک منتقل نشده است. اگر منتقل شده باشد، نحوه استرداد یا تقسیم آن باید در توافق نامه مشخص شود.

آزمایشات پزشکی:

برای زوجه دوشیزه، معاینه بکارت در پزشکی قانونی الزامی است. این معاینه برای احراز دوشیزگی و ثبت نوع طلاق (بائن غیرمدخوله) صورت می گیرد که امکان حذف نام همسر از شناسنامه پس از طلاق را فراهم می آورد. عدم بارداری نیز باید احراز شود، اما برای دوشیزگان اهمیت کمتری دارد.

حذف نام همسر از شناسنامه:

یکی از مهمترین مزایای طلاق توافقی در دوران عقد برای زوجه دوشیزه، امکان حذف نام همسر از شناسنامه است. در صورتی که طلاق از نوع بائن غیرمدخوله باشد (یعنی نزدیکی صورت نگرفته و زوجه دوشیزه باشد)، پس از ثبت طلاق، زوجه می تواند با مراجعه به اداره ثبت احوال، درخواست حذف نام همسر سابق خود را از شناسنامه اش ثبت کند.

رضایت پدر برای طلاق توافقی زوجه دوشیزه:

برای طلاق توافقی، بر خلاف ازدواج، نیازی به رضایت پدر زوجه دوشیزه نیست. تصمیم برای طلاق، حتی اگر زوجه باکره باشد، با خود او و همسرش است.

نکات مهم و راهکارهای عملی در طلاق توافقی

شناخت رویه های جاری و نکات کلیدی، به زوجین کمک می کند تا فرآیند طلاق توافقی را با آگاهی و اطمینان بیشتری طی کنند. در ادامه به برخی از این موارد پرداخته می شود.

مدت زمان طلاق توافقی (با وکیل، بدون وکیل، در تهران، در شهرستان)

مدت زمان طلاق توافقی به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• با وکیل: با حضور وکیل، فرآیند طلاق به دلیل آشنایی وکلا با رویه های دادگاه و تسریع در انجام امور اداری، به طور قابل توجهی کوتاه تر می شود. در تهران، ممکن است این مدت بین ۱۰ تا ۳۰ روز کاری متغیر باشد. در شهرستان ها، به دلیل حجم کمتر پرونده ها، احتمالاً این زمان کوتاه تر خواهد بود.
• بدون وکیل: در صورت اقدام بدون وکیل، به دلیل لزوم حضور زوجین در تمامی مراحل و عدم آشنایی کافی با رویه های قانونی، این مدت زمان افزایش می یابد. به خصوص بخش مشاوره اجباری که حداقل ۴۵ روز زمان می برد، به طولانی تر شدن فرآیند منجر می شود.
• تفاوت تهران و شهرستان: در شهرهای بزرگ مانند تهران، به دلیل حجم بالای پرونده ها، ممکن است مراحل کمی طولانی تر به نظر برسد، اما در برخی موارد با راهکارهای قانونی (مانند ثبت دادخواست یک طرفه و تبدیل آن به توافقی توسط وکیل)، می توان این زمان را کاهش داد.

هزینه طلاق توافقی (حق الوکاله، دادرسی، مشاوره)

هزینه های طلاق توافقی شامل موارد زیر است:

• هزینه دادرسی: شامل هزینه های ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است که مبلغ ثابت و نسبتاً کمی است.
• هزینه مشاوره: هر جلسه مشاوره در مراکز بهزیستی دارای تعرفه مشخصی است که زوجین باید آن را پرداخت کنند.
• حق الوکاله وکیل: حق الوکاله وکیل برای طلاق توافقی بسته به شهر، سابقه وکیل و پیچیدگی پرونده متفاوت است. معمولاً در طلاق توافقی، اگر هر دو طرف وکیل بگیرند، هزینه جداگانه توسط هر وکیل دریافت می شود.
• هزینه های جانبی: شامل هزینه های آزمایشات پزشکی، کپی مدارک و سایر امور اداری.

امکان انصراف از طلاق توافقی و پشیمانی

امکان انصراف از طلاق توافقی در مراحل مختلف وجود دارد و این یکی از نکات حیاتی است که زوجین باید بدانند:

• قبل از صدور رأی: تا پیش از صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه، هر یک از زوجین می تواند از طلاق توافقی منصرف شود. در این صورت، پرونده بسته شده و توافقات قبلی از درجه اعتبار ساقط می شود.
• پس از صدور رأی و قبل از ثبت در محضر: حتی پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، تا قبل از ثبت رسمی طلاق در دفترخانه، هر یک از طرفین می تواند پشیمان شود. در این شرایط، اگر زوج حاضر به مراجعه به محضر نشود، گواهی عدم امکان سازش پس از سه ماه از اعتبار ساقط می گردد.
• رجوع به بذل مهریه: در طلاق خلع توافقی (که زن مالی را در قبال طلاق می بخشد)، اگر زوجه باکره یا یائسه نباشد، در طول مدت عده (سه ماه و ده روز)، می تواند به آنچه بذل کرده (مثلاً مهریه) رجوع کند. در این صورت، نوع طلاق از بائن به رجعی تبدیل شده و زوج نیز حق رجوع به زندگی مشترک را پیدا می کند.

نقش وکیل در طلاق توافقی (مزایا و نحوه عملکرد)

با وجود اینکه طلاق توافقی به نظر ساده می رسد، حضور وکیل می تواند مزایای قابل توجهی داشته باشد:

• سرعت و سهولت: وکیل با آگاهی از رویه ها و مراحل قانونی، می تواند فرآیند را به سرعت و بدون نیاز به حضور مکرر زوجین در دادگاه طی کند.
• حفظ حقوق: وکیل می تواند اطمینان حاصل کند که تمامی توافقات به درستی و به نفع موکل تنظیم شده و در رأی دادگاه منعکس می گردد. همچنین، از بروز اشتباهات حقوقی که ممکن است در آینده مشکل ساز شوند، جلوگیری می کند.
• کاهش تنش: حضور وکیل به عنوان واسطه حقوقی، می تواند از درگیری های عاطفی و تنش های احتمالی بین زوجین در محیط دادگاه جلوگیری کند.
• مدیریت مشاوره اجباری: در برخی شرایط و شهرها، وکلا می توانند راهکارهای قانونی برای تسریع یا مدیریت جلسات مشاوره اجباری ارائه دهند.
• تنظیم توافق نامه جامع: وکلا در تنظیم توافق نامه طلاق توافقی که تمامی جزئیات مالی و غیرمالی را پوشش دهد، تخصص دارند.

وکالت طلاق در طلاق توافقی

وکالت طلاق (یا حق طلاق) که معمولاً زوجه از زوج دریافت می کند، در طلاق توافقی می تواند فرآیند را تسهیل کند. در این حالت، زوجه به وکیل خود وکالت می دهد تا به جای زوج، مراحل طلاق را طی کند و حتی در برخی موارد، نیازی به حضور زوج در هیچ یک از مراحل نباشد. البته برای ثبت نهایی طلاق در محضر، اگر وکیل دادگستری اقدام می کند، باید علاوه بر وکالت نامه قضایی، وکالت نامه اداری رسمی نیز برای ثبت طلاق در دفترخانه داشته باشد.

مدارک لازم برای طلاق توافقی

به طور خلاصه، مدارک اصلی شامل موارد زیر است:

• اصل عقدنامه (یا رونوشت آن در صورت فقدان اصل)
• اصل شناسنامه و کارت ملی زوجین
• گواهی عدم انصراف از طلاق (از سامانه تصمیم)
• گواهی عدم بارداری (و گواهی بکارت برای زوجه دوشیزه)
• توافق نامه کتبی زوجین (پیش نویس یا نهایی)
• وکالت نامه وکیل (در صورت استفاده از وکیل)

سهمیه بندی دفاتر طلاق

از سال 1398، به منظور نظارت و کنترل بر آمار طلاق، سهمیه ای برای ثبت طلاق در هر دفترخانه رسمی طلاق (محضر) در استان ها تعیین شده است. این به این معنی است که هر دفترخانه در یک سال تنها مجاز به ثبت تعداد مشخصی طلاق است. این مسئله می تواند در اواخر سال، منجر به مشکلاتی در یافتن دفترخانه با ظرفیت خالی شود و حتی در مواردی، برخی دفاتر سودجو به بهانه پر بودن سهمیه، مبالغ بیشتری را مطالبه کنند. بنابراین، آگاهی از این موضوع و اقدام به موقع برای ثبت طلاق پس از صدور رأی دادگاه، اهمیت دارد.

مهمترین اقدام پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، مراجعه به موقع به دفاتر ثبت طلاق و توجه به مهلت سه ماهه این گواهی است تا از ابطال آن و نیاز به شروع مجدد فرآیند جلوگیری شود. این سرعت عمل، ضامن اعتبار حقوقی توافقات و پایان رسمی زندگی مشترک خواهد بود.

طلاق توافقی و حقوق مالی زن و مرد

در طلاق توافقی، تمامی حقوق مالی و غیرمالی بر اساس توافق طرفین تعیین می شود. قاضی دادگاه خانواده مکلف است این توافقات را در رأی خود منعکس کند. موارد مهم مربوط به حقوق مالی عبارتند از:

1. مهریه:
   • زوجه می تواند مهریه خود را به طور کامل یا جزئی ببخشد (ابراء یا بذل).
   • امکان توافق بر پرداخت مهریه به صورت یکجا، اقساطی یا عندالاستطاعه وجود دارد.
   • مهریه می تواند در ازای انتقال مال، ملک، سهام، سفته یا چک نیز مورد توافق قرار گیرد.
   • حتی می توان بر سر تبدیل نوع مهریه (مثلاً از وجه نقد به سکه یا بالعکس) توافق کرد.
2. نفقه:
   • در اکثر موارد، زوجه نسبت به نفقه معوقه یا ایام عده ادعایی ندارد.
   • امکان توافق بر پرداخت نفقه ماهانه یا مبلغی مشخص در سررسید معین برای زوجه یا تا زمانی که زوجه ازدواج نکرده باشد، وجود دارد.
   • نفقه می تواند به صورت وجه نقد یا مال منقول/غیرمنقول پرداخت شود.
3. اجرت المثل و نحله:
   • غالباً زوجه از مطالبه اجرت المثل و نحله صرف نظر می کند.
   • در صورت تمایل، می توان بر سر مبلغ مشخصی برای اجرت المثل توافق کرد.
4. حضانت فرزندان:
   • دادگاه به توافق زوجین در تعیین حضانت توجه می کند.
   • مصلحت فرزند همواره در اولویت دادگاه است و توافقات نباید با آن مغایرت داشته باشد.
   • امکان تغییر حضانت پس از طلاق، در صورت تغییر شرایط و اثبات عدم صلاحیت والد حضانت کننده وجود دارد.
   • حق ملاقات والد غیرحضانت کننده با فرزند، همواره محفوظ است و توافق بر سلب آن فاقد اعتبار قانونی است.
5. جهیزیه:
   • نحوه استرداد یا تقسیم جهیزیه باید در توافق نامه مشخص شود.
   • در صورت عدم وجود لیست جهیزیه، ارائه فاکتور خرید یا شهادت شهود می تواند کمک کننده باشد.

نتیجه گیری

فرآیند اولین اقدام برای طلاق توافقی و مراحل بعدی آن، مسیری پیچیده اما قابل مدیریت است که نیازمند آگاهی کامل، تصمیم قاطع و توافقات جامع زوجین است. از گفتگوهای اولیه و توافق بر تمامی حقوق مالی و غیرمالی تا ثبت نهایی در محضر، هر گام اهمیت ویژه ای دارد. آشنایی با رویه های جدید قانونی، مانند مشاوره اجباری و سامانه تصمیم، و همچنین نقش کلیدی وکیل در تسریع و تسهیل این فرآیند، می تواند به زوجین در عبور هرچه آرام تر از این دوران کمک کند. تأکید بر مکتوب کردن دقیق توافقات، رعایت مهلت های قانونی گواهی عدم امکان سازش و توجه به حقوق فرزندان، از جمله نکاتی است که نباید نادیده گرفته شود. برای اطمینان از رعایت کامل حقوق و کاهش چالش ها، مشورت با متخصصین حقوقی یک انتخاب هوشمندانه است تا فصلی از زندگی با آگاهی و مسئولیت به پایان رسد و سرآغازی تازه رقم بخورد.