متن ابرا مهریه بدون بازگشت

ابرا مهریه بدون بازگشت، اقدامی حقوقی است که به موجب آن زوجه به صورت قطعی و غیرقابل رجوع، تمام یا بخشی از مهریه خود را به زوج می بخشد و ذمه او را بری می کند. این عمل دارای آثار حقوقی مهم و غیرقابل برگشت است که آگاهی کامل از جوانب آن برای هر دو طرف ازدواج ضروری است. عدم شناخت دقیق مفهوم ابرا و تفاوت آن با سایر اشکال بخشش مهریه می تواند به سردرگمی ها و پیامدهای ناخواسته قانونی منجر شود. این مقاله به تفصیل به بررسی ابرا مهریه، شرایط، مراحل، و تفاوت های آن با دیگر روش های اسقاط مهریه می پردازد و یک نمونه متن قانونی برای اطمینان از عدم بازگشت ارائه می دهد.

ابرا مهریه: معنای حقوقی و تفاوت های بنیادین آن

مهریه، که از حقوق مالی اساسی زوجه به شمار می رود، می تواند تحت شرایطی از سوی وی به زوج بخشیده شود. با این حال، مهم است که میان روش های مختلف این بخشش تمایز قائل شویم، چرا که هر یک آثار حقوقی متفاوتی به دنبال دارند. در این میان، ابرا مهریه به دلیل ماهیت قطعی و غیرقابل رجوع خود، جایگاه ویژه ای دارد.

تعریف حقوقی ابرا مهریه (بر اساس ماده ۲۸۹ قانون مدنی)

ابرا در لغت به معنای بری کردن و خلاص کردن است و در اصطلاح حقوقی، به معنای ساقط کردن دین از سوی داین (طلبکار) نسبت به مدیون (بدهکار) است. ماده ۲۸۹ قانون مدنی ایران تصریح دارد: «اگر طلبکار از حق خود به اختیار صرف نظر کند، دین ساقط می شود.» بر این اساس، ابرا مهریه یک ایقاع محسوب می شود؛ به این معنا که تنها با اراده یک طرف (زوجه به عنوان طلبکار مهریه) واقع می شود و برای تحقق آن، نیازی به قبول زوج (مدیون مهریه) نیست. البته در عمل، معمولاً زوج از این ابرا مطلع می شود. هنگامی که زوجه مهریه خود را ابرا می کند، زوج به صورت قطعی و بدون هیچ حق بازگشتی، از پرداخت مهریه بری الذمه می شود.

مقایسه ابرا مهریه با سایر روش های بخشش مهریه

برای درک عمیق تر ماهیت متن ابرا مهریه بدون بازگشت، لازم است آن را با سایر شیوه های بخشش یا اسقاط مهریه مقایسه کنیم:

• هبه مهریه: هبه به معنای بخشیدن یا هدیه دادن مال است. بر خلاف ابرا که یک ایقاع است، هبه یک عقد است و برای صحت آن، علاوه بر ایجاب از سوی واهب (زن)، قبول از سوی متهب (مرد) نیز ضروری است. مهم ترین تفاوت هبه با ابرا در امکان رجوع از آن است. ماده ۸۰۳ قانون مدنی مقرر می دارد که واهب می تواند با بقای عین موهوبه (باقی بودن مالی که بخشیده شده)، از هبه رجوع کند، مگر در موارد خاصی مانند هبه به پدر و مادر یا فرزند، یا زمانی که هبه بلاعوض باشد و عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده باشد.
• بذل مهریه: بذل مهریه اصطلاحاً در طلاق خلع و مبارات کاربرد دارد. در این نوع طلاق، زن به دلیل کراهت و انزجار از شوهر، مالی را به او می بخشد (که اغلب همان مهریه است) تا شوهر او را طلاق دهد. در طلاق خلع و مبارات، زوجه تنها در مدت عده طلاق می تواند از بذل خود رجوع کند، در این صورت طلاق از خلع به رجعی تبدیل شده و زوج می تواند رجوع کند و اگر رجوع نکند و عده تمام شود، طلاق بائن می شود. پس از پایان عده، امکان رجوع از بذل وجود ندارد.
• اقرار به وصول مهریه: در این حالت، زن رسماً اقرار می کند که تمام یا بخشی از مهریه خود را از زوج دریافت کرده است. این اقرار به منزله اعتراف به یک واقعیت خارجی (دریافت مهریه) است و ذمه مرد را بری می کند. اقرار به وصول مهریه نیز همچون ابرا، قطعی و غیرقابل رجوع است، زیرا زن اذعان داشته که حق خود را دریافت کرده و دیگر طلبی ندارد.

تفاوت های اصلی این روش ها را می توان در جدول زیر خلاصه کرد:

ویژگی	ابرا مهریه	هبه مهریه	بذل مهریه	اقرار به وصول مهریه
ماهیت حقوقی	اسقاط حق (ایقاع)	تملیک عین (عقد)	اسقاط حق (در قبال طلاق)	خبر از واقعه خارجی
نیاز به قبول زوج	خیر (ایقاع)	بله (عقد)	بله (در طلاق)	خیر
امکان رجوع	خیر (قطعی)	بله (اصولاً)	بله (در عده طلاق رجعی)	خیر (پس از دریافت)
ماده قانونی مرتبط	ماده ۲۸۹ ق.م.	ماده ۸۰۳ ق.م.	ماده ۱۱۴۶ ق.م.	–

با توجه به ماهیت حقوقی ابرا به عنوان اسقاط حق، زمانی که زوجه مهریه خود را ابرا می کند، در واقع حق خود را از بین می برد و دینی بر ذمه زوج باقی نمی ماند. این بدان معناست که هیچ حقی وجود ندارد که بتوان دوباره آن را مطالبه کرد، از همین رو ابرا مهریه بدون بازگشت تلقی می شود.

شرایط قانونی لازم برای صحت ابرا مهریه

برای اینکه متن ابرا مهریه بدون بازگشت از اعتبار حقوقی کامل برخوردار باشد و در آینده منجر به اختلافات نشود، باید شرایط قانونی خاصی رعایت شود. این شرایط، تضمین کننده صحت اراده زوجه و قطعی بودن این اقدام حقوقی هستند.

اهلیت کامل زوجه در زمان ابرا

اهلیت به معنای توانایی قانونی برای انجام اعمال حقوقی است. برای ابرا مهریه، زوجه باید در زمان ابرا، دارای اهلیت کامل باشد. این اهلیت شامل:

• بلوغ: رسیدن به سن قانونی (۹ سال تمام قمری برای دختران).
• عقل: عدم وجود جنون یا هرگونه اختلال روانی که قدرت تصمیم گیری را سلب کند.
• رشد: توانایی تشخیص نفع و ضرر در امور مالی. زنی که به سن ۱۸ سال شمسی رسیده باشد، رشید فرض می شود، مگر خلاف آن ثابت شود.

در صورتی که زوجه محجور باشد (مثلاً صغیر، مجنون یا سفیه)، ابرا مهریه توسط وی فاقد اعتبار قانونی است و می تواند ابطال شود. تشخیص صحت و سلامت روانی زوجه در زمان اقدام به ابرا از اهمیت بالایی برخوردار است.

رضایت آزادانه و بدون اکراه و اجبار

یکی از مهم ترین شرایط صحت هر عمل حقوقی، از جمله ابرا مهریه، وجود رضایت کامل و بدون هیچگونه اکراه یا اجبار از سوی طرفین (در اینجا زوجه) است. اگر زوجه تحت فشار، تهدید یا اجبار (چه از سوی زوج و چه از سوی اشخاص ثالث) اقدام به ابرا مهریه کند، این عمل حقوقی باطل یا غیرنافذ خواهد بود. اکراه و اجبار باید به حدی باشد که قدرت اراده و انتخاب را از زوجه سلب کند. اثبات اکراه بر عهده کسی است که مدعی آن است و می تواند در دادگاه مطرح شود. بنابراین، تنظیم متن ابرا مهریه بدون بازگشت باید با اراده کاملاً آزاد و آگاهانه زوجه صورت گیرد.

شفافیت و صراحت در اراده و موضوع ابرا

برای اینکه ابرا مهریه صحیح و معتبر باشد، موضوع آن باید شفاف و روشن باشد. این بدان معناست که:

• میزان مهریه: باید به وضوح مشخص شود که آیا زوجه تمام مهریه خود را ابرا می کند یا فقط بخشی از آن را. در صورت ابرا بخشی از مهریه، مقدار دقیق آن باید قید شود (مثلاً تعداد مشخصی سکه یا مبلغ معینی ریال).
• قصد ابرا: زوجه باید صراحتاً قصد ابرا (ساقط کردن دین) را داشته باشد. استفاده از واژگانی نظیر ابرا کردم، ساقط نمودم، بری الذمه کردم یا عباراتی که به وضوح این مفهوم را برسانند، ضروری است. ابهام در قصد یا استفاده از واژگانی که ممکن است به معنای هبه یا بذل نیز تعبیر شوند، می تواند منجر به ایجاد تردید در قطعی بودن بخشش شود.

عدم نیاز به اذن پدر یا جد پدری

بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، پس از انعقاد عقد نکاح، مهریه به ملکیت زن درمی آید و او مالک تام الاختیار آن محسوب می شود. بنابراین، زوجه برای بخشش (ابرا) مهریه خود، نیازی به کسب اجازه یا اذن پدر یا جد پدری خود ندارد. این اقدام کاملاً در حوزه اختیارات مالی خود زن است و او می تواند بدون موافقت هیچ شخص دیگری، در خصوص مهریه اش تصمیم گیری کند. این مسئله از نظر حقوقی کاملاً تثبیت شده است، هرچند ممکن است در برخی عرف ها یا به دلایل اخلاقی و خانوادگی، مشورت با والدین صورت گیرد که البته تأثیری بر اعتبار قانونی ابرا ندارد.

اهلیت کامل، رضایت بدون اکراه و شفافیت در قصد و موضوع ابرا، از ارکان اصلی صحت و اعتبار ابرا مهریه هستند که نادیده گرفتن هر یک می تواند عواقب حقوقی جدی به دنبال داشته باشد.

مراحل و روش های تنظیم سند رسمی ابرا مهریه بدون بازگشت

برای اینکه متن ابرا مهریه بدون بازگشت از اعتبار قانونی لازم برخوردار باشد و در آینده مورد مناقشه قرار نگیرد، باید به صورت رسمی و با رعایت تشریفات قانونی ثبت شود. مطمئن ترین راه برای انجام این کار، مراجعه به دفاتر اسناد رسمی است.

تنظیم ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی (روش ارجح)

تنظیم سند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی، بالاترین تضمین حقوقی را برای قطعی بودن و عدم رجوع از آن فراهم می آورد. این روش، به دلیل ثبت رسمی و اعتبار قانونی اسناد تنظیمی در دفترخانه، از قدرت اثباتی و اجرایی بالایی برخوردار است.

• مدارک لازم:
  • اصل شناسنامه و کارت ملی زوجه.
  • اصل عقدنامه یا سند ازدواج.
  • در صورت تمایل و توافق، حضور زوج با شناسنامه و کارت ملی وی نیز امکان پذیر است.
• فرآیند گام به گام:
  1. مراجعه به دفترخانه: زوجه باید شخصاً به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کند. حضور زوج اجباری نیست اما برای اطمینان خاطر بیشتر و اطلاع مستقیم، توصیه می شود.
  2. تنظیم اقرارنامه ابرا مهریه: سردفتر بر اساس اظهارات زوجه و با استناد به مدارک ارائه شده، یک اقرارنامه ابرا مهریه تنظیم می کند. در این اقرارنامه، مشخصات کامل زوجین، شماره و تاریخ سند نکاحیه، میزان مهریه و مقدار مهریه مورد ابرا به صورت دقیق قید می شود. همچنین، صراحتاً بر قصد ابرا، سلب هرگونه حق رجوع و بری الذمه شدن زوج تأکید می گردد.
  3. امضا و اثر انگشت: زوجه پس از مطالعه کامل و تأیید مفاد اقرارنامه، آن را امضا و اثر انگشت می زند. سردفتر نیز سند را امضا و مهر می کند. در صورت حضور زوج، وی نیز می تواند زیر سند را امضا کند.
  4. ثبت در دفتر مخصوص: سند ابرا در دفاتر رسمی دفترخانه ثبت می شود و به زوجه یک نسخه رونوشت یا گواهی از آن ارائه می گردد.
  5. اعلام به دفتر ازدواج: سردفتر طی نامه ای، ابرا مهریه را به دفتر ازدواجی که عقد در آن به ثبت رسیده است، اطلاع می دهد تا این موضوع در حاشیه سند نکاحیه نیز درج و ثبت شود. این اقدام، از هرگونه ابهام یا ادعای آتی جلوگیری می کند.

ابرا مهریه در جریان رسیدگی به پرونده طلاق در دادگاه خانواده

در مواردی که زوجین در حال رسیدگی به پرونده طلاق هستند، خصوصاً در طلاق توافقی، زوجه می تواند در دادگاه خانواده اقدام به ابرا مهریه نماید. این اقدام معمولاً در قالب یک صورتجلسه دادگاه یا توافق نامه طلاق ثبت می شود. اگرچه صورتجلسه دادگاه یا حکم قطعی دادگاه در خصوص ابرا، اعتبار قانونی دارد، اما برای تضمین حداکثری و جلوگیری از هرگونه شبهه، توصیه می شود پس از صدور حکم دادگاه و قطعی شدن ابرا مهریه، مجدداً به صورت رسمی در دفتر اسناد رسمی نیز ثبت و اعلام گردد تا در سند نکاحیه نیز درج شود. این کار به استحکام و غیرقابل برگشت بودن این اقدام می افزاید.

بررسی اعتبار دست نوشته عادی بخشش مهریه

برخی افراد ممکن است تصور کنند که یک دست نوشته عادی مبنی بر بخشش مهریه توسط زن، به تنهایی کفایت می کند. از نظر حقوقی، دست نوشته عادی فی نفسه می تواند معتبر باشد، مشروط بر اینکه شرایط اساسی صحت قراردادها (مانند اهلیت، رضایت و مشروعیت جهت) در آن رعایت شده باشد. اما، این نوع سند مشکلات اثباتی فراوانی دارد. اثبات اصالت امضا و اراده آزاد زوجه در دادگاه ممکن است دشوار و زمان بر باشد و این سند از قدرت اجرایی سند رسمی بی بهره است. به همین دلیل، برای اطمینان از قطعی بودن و عدم رجوع از بخشش مهریه، اکیداً توصیه می شود که هرگونه توافقی به صورت سند رسمی در دفتر اسناد رسمی تنظیم شود تا از هرگونه ادعای احتمالی در آینده جلوگیری به عمل آید.

نمونه متن ابرا مهریه بدون بازگشت (قانونی و جامع)

تنظیم یک متن ابرا مهریه بدون بازگشت با رعایت دقیق نکات حقوقی، برای اطمینان از صحت و قطعی بودن این اقدام، بسیار حائز اهمیت است. در ادامه یک نمونه متن اقرارنامه ابرا مهریه آورده شده که می تواند به عنوان الگو در دفاتر اسناد رسمی مورد استفاده قرار گیرد.

نمونه متن اقرارنامه ابرا مهریه برای ارائه به دفتر اسناد رسمی

اقرارنامه ابرا کلی یا جزئی مهریه

اینجانب: [نام و نام خانوادگی زوجه]، فرزند: [نام پدر زوجه]، به شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوجه] و کد ملی: [کد ملی زوجه]، متولد: [تاریخ تولد زوجه]، ساکن: [آدرس دقیق زوجه]، به موجب سند نکاحیه شماره: [شماره سند نکاحیه] مورخ: [تاریخ ثبت عقد]، تنظیمی در دفترخانه ازدواج شماره: [شماره دفترخانه ازدواج] شهر: [شهر محل ثبت ازدواج]، در حال حاضر همسر دائم و شرعی جناب آقای: [نام و نام خانوادگی زوج]، فرزند: [نام پدر زوج]، به شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوج] و کد ملی: [کد ملی زوج] می باشم.

میزان مهریه اینجانب طبق سند نکاحیه فوق الذکر، [تعداد] [واحد مهریه، مثلاً سکه بهار آزادی، نیم سکه، تمام بهار آزادی، یا مثقال طلا] می باشد.

اکنون، با کمال صحت عقل و سلامت جسم و روح، و با رضایت کامل و آگاهانه، بدون هیچگونه اجبار یا اکراه، اقدام به ابرا [تمام / بخشی از / تعداد دقیق: ...... ] مهریه خود به مبلغ/تعداد [مبلغ یا تعداد دقیق مهریه مورد ابرا] [واحد مهریه] به همسر دائم خود، جناب آقای [نام و نام خانوادگی زوج] می نمایم.

بدین وسیله، ذمه ایشان را نسبت به [تمام / مقدار ابرا شده] مهریه فوق الذکر، به طور کامل بری می نمایم و حق هرگونه مطالبه مهریه [مربوط به مقدار ابرا شده] را از زمان گذشته تا حال و آینده، به طور کامل و قطعی، از خود سلب و اسقاط نموده و به هیچ وجه حق رجوع از این ابرا را نخواهم داشت و این ابرا قطعی و غیرقابل برگشت می باشد.

ضمناً حق هرگونه اعتراض، ادعا، یا هرگونه دعوای حقوقی و قضایی را در خصوص [تمام یا مقدار ابرا شده] مهریه از خود سلب و ساقط نمودم و کافه خیارات، خصوصاً خیار غبن، ولو به اعلا درجه از بنده ساقط گردید.

این اقرارنامه در کمال آزادی اراده و آگاهی از تمامی جوانب حقوقی و شرعی تنظیم و امضا گردید.

امضا و اثر انگشت زوجه: ............................................
نام و نام خانوادگی زوجه: ..........................................

(در صورت حضور و موافقت زوج، امضا و اثر انگشت وی اختیاری است و به اعتبار ابرا نمی افزاید اما مستندات را کامل تر می کند.)
امضا و اثر انگشت زوج: ............................................
نام و نام خانوادگی زوج: ..........................................

امضای شاهد اول: ............................................
نام و نام خانوادگی شاهد اول: ..........................................
کد ملی شاهد اول: ............................................

امضای شاهد دوم: ............................................
نام و نام خانوادگی شاهد دوم: ..........................................
کد ملی شاهد دوم: ............................................

نکات مهم در نگارش متن ابرا مهریه برای اطمینان از عدم بازگشت

برای تضمین اینکه متن ابرا مهریه به هیچ عنوان قابل برگشت نباشد، توجه به جزئیات نگارشی و حقوقی ضروری است:

• استفاده صریح از واژه ابرا یا عبارات هم معنی: کلماتی نظیر ابرا نمودم، بری الذمه کردم، ساقط نمودم باید به وضوح و صراحت در متن آورده شوند تا هرگونه تردیدی در ماهیت حقوقی اقدام زوجه از بین برود.
• تأکید بر بدون حق رجوع یا غیرقابل بازگشت: عباراتی مانند حق هرگونه رجوع را از خود سلب و اسقاط نمودم و این ابرا قطعی و غیرقابل برگشت خواهد بود باید به صورت مکرر و مؤکد در متن درج شوند تا جای هیچگونه تفسیر دیگری باقی نماند.
• تصریح به سلب و اسقاط کافه خیارات و دعاوی: ذکر این عبارت به معنای سلب کلیه اختیاراتی است که ممکن است در آینده به زوجه امکان اعتراض یا مطالبه مهریه را بدهد (مانند خیار غبن).
• مشخص کردن دقیق میزان ابرا: لازم است به روشنی قید شود که آیا تمام مهریه ابرا می شود یا فقط بخشی از آن. در صورت ابرا جزئی، مقدار دقیق (تعداد سکه، مبلغ ریالی و غیره) باید ذکر گردد.
• ذکر وضعیت سلامت و عقل: تصریح به اینکه با کمال صحت عقل و سلامت جسم و روح و با رضایت کامل و بدون هیچگونه اجبار یا اکراه اقدام به ابرا شده است، از بروز دعاوی آتی مبنی بر عدم اهلیت یا اکراه جلوگیری می کند.

انگیزه ها و دلایل زوجه برای ابرا مهریه

تصمیم به ابرا مهریه، اقدامی مهم با پیامدهای حقوقی و مالی جدی است. بنابراین، زوجه معمولاً با دلایل و انگیزه های خاصی اقدام به این کار می کند. این انگیزه ها می توانند طیف وسیعی از اهداف شخصی و خانوادگی را در بر بگیرند.

دریافت مابه ازای مالی یا حقوق غیرمالی

یکی از رایج ترین دلایل برای ابرا مهریه، دریافت امتیازات مشخصی از سوی زوج است. این امتیازات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دریافت مابه ازای مالی: زوجه در قبال ابرا مهریه خود، اموال یا مبلغ نقدی معادل یا متناسب با ارزش مهریه را دریافت می کند. این می تواند شامل واگذاری ملک، خودرو، سهمی از شرکت یا هر دارایی با ارزش دیگر باشد.
• دریافت حقوق غیرمالی: در بسیاری از موارد، زوجه برای به دست آوردن حقوقی که به صورت قانونی یا عرفی در اختیار زوج است، اقدام به ابرا مهریه می کند. از جمله این حقوق می توان به حق طلاق، حق حضانت فرزندان، حق تعیین محل سکونت، حق خروج از کشور، یا حق اشتغال و تحصیل اشاره کرد. این توافقات اغلب در قالب شروط ضمن عقد یا توافق نامه های جداگانه صورت می گیرد.

تسهیل و تسریع روند طلاق (به ویژه در طلاق توافقی)

در شرایطی که زن و شوهر به مرحله ای رسیده اند که ادامه زندگی مشترک برایشان مقدور نیست و قصد جدایی دارند، ابرا مهریه (معمولاً تمام یا بخش عمده ای از آن) یکی از راه های اصلی برای تسهیل و تسریع روند طلاق توافقی است. با حل و فصل مسئله مهریه، یکی از بزرگترین موانع در مسیر طلاق برطرف شده و زوجین می توانند با توافق بر سایر مسائل (مانند حضانت، نفقه فرزندان و جهیزیه)، به سرعت به زندگی مشترک خود پایان دهند. این انگیزه، به خصوص برای زوجه ای که تمایل به رهایی سریع تر از وضعیت موجود دارد، بسیار پررنگ است.

حفظ و بهبود روابط زناشویی

گاهی اوقات، ابرا مهریه نه به قصد جدایی، بلکه با هدف حفظ و بهبود روابط زناشویی و ابراز حسن نیت از سوی زوجه انجام می شود. در برخی فرهنگ ها و خانواده ها، بخشیدن مهریه به عنوان نشانه ای از عشق، اعتماد و گذشت تلقی می شود که می تواند به تقویت پیوندهای عاطفی و مالی زوجین کمک کند. این اقدام ممکن است در شرایطی صورت گیرد که زوج از نظر مالی تحت فشار است و زوجه با این بخشش، قصد کمک به او و کاهش بار مالی را دارد.

گذشت و بخشش بدون چشم داشت

در مواردی نادر، زوجه بدون هیچگونه چشم داشت مادی یا معنوی، صرفاً به دلیل گذشت، ایثار و بخشش مهریه خود را ابرا می کند. این نوع ابرا معمولاً ناشی از یک رابطه عمیق عاطفی یا اعتقادات مذهبی و اخلاقی زوجه است که در آن، وی بدون هیچگونه انتظار متقابلی، حق مالی خود را ساقط می کند. این انگیزه، خالص ترین شکل ابرا مهریه است و به طور کامل با مفهوم ایقاع و اراده یک جانبه زوجه مطابقت دارد.

هزینه های تنظیم سند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی

تنظیم سند رسمی متن ابرا مهریه بدون بازگشت در دفتر اسناد رسمی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که تحت عنوان حق التحریر و سایر وجوه قانونی دریافت می شود. این هزینه ها بر اساس تعرفه های مصوب سالیانه قوه قضائیه تعیین می گردد.

تعرفه مصوب اسناد غیرمالی و مالی

تعرفه حق التحریر اسناد رسمی به دو دسته اصلی تقسیم می شود: اسناد مالی و اسناد غیرمالی.

• اسناد غیرمالی: ابرا مهریه، در صورتی که در آن ارزش مالی مشخصی (مانند تعداد سکه یا مبلغ ریالی) به طور صریح قید نشود و صرفاً به عنوان یک اقرارنامه اسقاط حق تنظیم گردد، جزو اسناد غیرمالی محسوب می شود. هزینه تنظیم این اسناد، مبلغ ثابت و مشخصی است که سالانه توسط قوه قضائیه اعلام می شود.
• اسناد مالی: اگر در اقرارنامه ابرا مهریه، مبلغ یا ارزش مهریه مورد ابرا به صورت دقیق و ریالی قید شود، ممکن است بر اساس تعرفه های مربوط به اسناد مالی محاسبه شود. در این حالت، هزینه حق التحریر بر اساس درصدی از ارزش مالی مورد معامله تعیین می گردد.

جزئیات تعرفه بر اساس ارزش مهریه (در صورت قید مبلغ)

در صورتی که مبلغ مهریه به صورت ریالی در سند ابرا قید و محاسبات بر اساس آن انجام شود، حق التحریر به صورت پلکانی و بر مبنای درصدی از ارزش کل سند محاسبه می گردد. این تعرفه ها هر ساله تغییر می کنند و لذا برای اطلاع از نرخ دقیق، مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یا استعلام از مراجع ذی ربط ضروری است. در جدول زیر، نمونه ای از ساختار تعرفه های پلکانی (با تأکید بر اینکه این ارقام ممکن است در سال جاری متفاوت باشند و باید به تعرفه های روز مراجعه شود) آورده شده است:

مبلغ سند	تعرفه (ریال)
تا ۱۰ میلیون ریال	۸۰۰,۰۰۰
تا ۱۰۰ میلیون ریال (مازاد بر ۱۰ میلیون)	۱۲ در هزار (۱.۲%)
تا ۲۰۰ میلیون ریال (مازاد بر ۱۰۰ میلیون)	۸ در هزار (۰.۸%)
تا ۵۰۰ میلیون ریال (مازاد بر ۲۰۰ میلیون)	۵ در هزار (۰.۵%)
تا ۱ میلیارد ریال (مازاد بر ۵۰۰ میلیون)	۴ در هزار (۰.۴%)
تا ۳ میلیارد ریال (مازاد بر ۱ میلیارد ریال)	۲ در هزار (۰.۲%)
بیشتر از ۳ میلیارد ریال (مازاد بر ۳ میلیارد ریال)	۱ در هزار (۰.۱%)

علاوه بر حق التحریر، هزینه های دیگری مانند مالیات، عوارض و هزینه های مربوط به اوراق و کپی نیز به مبلغ نهایی اضافه می شود. توصیه می شود قبل از اقدام، از یک دفتر اسناد رسمی در خصوص کلیه هزینه ها استعلام دقیق به عمل آید.

سوالات متداول درباره ابرا مهریه بدون بازگشت

آیا ابرا مهریه توسط زن به تنهایی امکان پذیر است؟

بله، ابرا مهریه یک ایقاع است، به این معنی که برای وقوع آن صرفاً اراده زوجه (طلبکار) کافی است و نیازی به قبول یا رضایت صریح زوج (بدهکار) ندارد. البته معمولاً زوج از این اقدام مطلع می شود.

آیا می توان مهریه ابرا شده را مجدداً مطالبه کرد؟

خیر، ماهیت حقوقی ابرا به گونه ای است که حق مهریه را به صورت قطعی و دائمی ساقط می کند. بنابراین، مهریه ای که به درستی و با رعایت شرایط قانونی ابرا شده باشد، به هیچ عنوان قابل بازگشت و مطالبه مجدد نیست، مگر اینکه در دادگاه اثبات شود که ابرا تحت شرایطی مانند اکراه، جنون یا جعل سند صورت گرفته است.

تفاوت اصلی ابرا مهریه و هبه مهریه چیست؟

تفاوت کلیدی در امکان رجوع است. در هبه مهریه، اصولاً امکان رجوع از بخشش برای زن (واهب) وجود دارد، مگر در موارد خاص قانونی. اما در ابرا مهریه، حق رجوع به طور کامل از زوجه سلب می شود و این اقدام قطعی و غیرقابل بازگشت است.

آیا برای ابرا مهریه اجازه پدر یا سایر بستگان لازم است؟

خیر. بر اساس قوانین ایران، پس از عقد نکاح، مهریه به ملکیت زن درمی آید و او می تواند به عنوان مالک، هرگونه تصرفی در آن (از جمله ابرا) داشته باشد، بدون اینکه نیازی به کسب اجازه از پدر، جد پدری یا هر شخص دیگری داشته باشد.

ابرا مهریه چه تأثیری بر نفقه، اجرت المثل و سایر حقوق مالی زن دارد؟

ابرا مهریه فقط بر حق مهریه تأثیر می گذارد و ذمه زوج را فقط از بابت پرداخت مهریه بری می کند. این اقدام تأثیری بر سایر حقوق مالی زن مانند نفقه (در ایام زوجیت و عده)، اجرت المثل ایام زوجیت، نحله (مقرری پایان ازدواج) و سایر حقوق مستقل زوجه ندارد، مگر اینکه در متن ابرا یا توافق نامه جداگانه، صراحتاً به اسقاط این حقوق نیز اشاره شده باشد.

آیا دست نوشته عادی ابرا مهریه معتبر است؟

دست نوشته عادی بخشش مهریه، در صورت رعایت شرایط اساسی صحت معاملات (اهلیت، رضایت، مشروعیت جهت)، از نظر حقوقی معتبر است. با این حال، اثبات اعتبار آن در مراجع قضایی (مانند اثبات اصالت امضا یا عدم اکراه) دشوارتر از سند رسمی است و فاقد قدرت اجرایی سند رسمی می باشد. برای اطمینان کامل از عدم بازگشت، تنظیم سند رسمی در دفتر اسناد رسمی اکیداً توصیه می شود.

چگونه می توان از ابرا مهریه جعلی جلوگیری کرد؟

تنها راه مطمئن برای جلوگیری از ادعای جعل در خصوص ابرا مهریه، تنظیم و ثبت آن در دفتر اسناد رسمی است. در دفترخانه، سردفتر هویت زوجه را احراز می کند و صحت و سلامت اراده او را تأیید می نماید که این امر به سند اعتبار رسمی و غیرقابل انکار می بخشد.

اگر زن بعد از ابرا مهریه پشیمان شود، چه کاری می تواند انجام دهد؟

در صورتی که ابرا مهریه به صورت صحیح، با اهلیت و رضایت کامل زوجه و به صورت رسمی ثبت شده باشد، پشیمانی بعدی زوجه هیچ تأثیری بر اعتبار حقوقی آن ندارد و امکان رجوع یا مطالبه مجدد مهریه وجود نخواهد داشت. این یکی از مهم ترین ویژگی های ابرا مهریه است که آن را از سایر اشکال بخشش متمایز می کند.

نتیجه گیری

ابرا مهریه بدون بازگشت، یک اقدام حقوقی قاطع و دارای آثار دائمی است که با اراده آزاد زوجه، مهریه او را به صورت کامل یا جزئی ساقط می کند. این عمل، ذمه زوج را به طور قطعی از پرداخت مهریه بری ساخته و هیچ امکان رجوعی برای زوجه باقی نمی گذارد. تفاوت بنیادین ابرا با هبه و بذل مهریه در همین عدم امکان رجوع است که آن را به ابزاری قدرتمند برای حل و فصل مسائل مالی زوجین تبدیل می کند، به ویژه در مواردی مانند طلاق توافقی یا در ازای دریافت امتیازات مالی و غیرمالی.

با توجه به اهمیت و غیرقابل برگشت بودن این تصمیم، تأکید می شود که زوجه باید با آگاهی کامل، صحت عقل، و رضایت قلبی اقدام به ابرا مهریه نماید. ثبت رسمی متن ابرا مهریه در دفاتر اسناد رسمی، با رعایت تمامی شرایط قانونی، بهترین تضمین برای اعتبار و قطعیت این اقدام حقوقی است و از بروز هرگونه چالش یا ادعای احتمالی در آینده جلوگیری به عمل می آورد. پیش از هرگونه تصمیم گیری در این زمینه، مشاوره با وکلای متخصص در امور خانواده برای درک دقیق ابعاد حقوقی و جلوگیری از پشیمانی های آتی، اکیداً توصیه می شود.