ضبط صدای غم‌انگیز بزرگ‌ترین موجود زنده جهان
غزال زیاری: در یوتای آمریکا، جنگلی یکپارچه از درختی به نام پاندو (به معنای “من گسترش دادم”) وجود دارد. این درخت دارای ۴۷۰۰۰ ساقه است که همگی DNA یکسانی دارند و دارای یک سیستم ریشه مشترک هستند که در وسعتی ۴۰ هکتاری گسترده شده است.
در این منطقه، یک درخت نر سپیدار آمریکایی تنها (Populus tremuloides) به نام پاندو به‌تدریج یک زندگی عظیم ۶ میلیون کیلوگرمی را تشکیل داده تا این درخت از نظر جرم، به بزرگ‌ترین موجود زنده جهان تبدیل شود.
این درخت غول‌پیکر که ساقه‌هایش تا ارتفاع ۲۴ متری می‌رسند، بعد از حدود دوازده هزار سال زندگی روی زمین، مطمئناً حرف‌های زیادی برای گفتن دارد؛ محققان صداهایی از این درخت را ضبط کرده و اخیراً منتشر کردند و شنیدن این صداها به ما اجازه خواهد داد تا از رازهای این درخت قدیمی مطلع شویم.
از یک اثر هنری تا تحقیق علمی
لنس اودیت، بنیان‌گذار بنیاد Friends of Pando که در سال ۲۰۲۳ از این پروژه رونمایی کرد، دراین‌باره گفت: «یافته‌های ما وسوسه‌انگیز هستند. این پروژه در ابتدا در قالب اثری هنری آغاز شد؛ ولی ما حالا شاهد پتانسیل عظیمی از اطلاعات هستیم که برای استفاده در علم بسیار مفید خواهد بود. تبدیل باد به ارتعاش صدا و حرکتش در سیستم ریشه‌ها، می‌تواند عملکرد درونی سیستم هیدرولیک پنهان و گسترده درخت پاندو را به شیوه‌ای غیرمخرب در اختیار دانشمندان قرار دهد.»
جف رایس، هنرمند صدا، برای انجام این آزمایش و بدون آنکه انتظار شنیدن چیز خاصی داشته باشد، هیدروفونی (آب‌لرزه‌یابی) را در داخل حفره‌ای در پایه یک شاخه قرار داد و آن را تا ریشه‌های درخت فرو کرد. او دراین‌باره توضیح داد: «هیدروفون‌ها برای کار کردن فقط به آب نیاز ندارند و حتی می‌توانند ارتعاشات را از سطوحی مثل ریشه‌ها نیز دریافت کنند. وقتی هدفونم را گذاشتم، شگفت‌زده شدم. اتفاقی در حال رخ دادن بود و صدای ضعیفی به گوش می‌رسید.»
در هنگام وقوع طوفان و رعدوبرق، این صداها افزایش یافت و دستگاه صدای خشن و وحشتناکی را ثبت کرد.
رایس هنگام ارائه فایل‌های ضبط شده‌اش به انجمن آکوستیکال آمریکا توضیح داد: «آنچه می‌شنوید، فکر می‌کنم صدای میلیون‌ها برگ در جنگل است که درخت را به لرزه در آورده و از میان شاخه‌ها به زمین منتقل می‌شود».
اثبات یکپارچه بودن این جنگل
هیدروفون همچنین صدای ضرباتی که به شاخه‌ای در فاصله ۲۷ متری وارد می‌شد را نیز ضبط کرده؛ هرچند که این صدا در آن فاصله از طریق هوا قابل‌شنیدن نبود. بدین ترتیب این نظریه تأیید می‌شود که سیستم ریشه درختان جنگل پاندو به هم متصل است، اما برای تأیید اینکه صدا از داخل خاک عبور نمی‌کند، به یک تنظیم آزمایشی مناسب نیاز است.
چنین سیستم‌های ریشه مشترک در کلنی درختان سپیدار آمریکایی رایج است، اما اندازه و سن پاندو آن را تبدیل به موجود منحصربه‌فردی کرده است. باوجودی که درختان سپیدار آمریکایی می‌توانند از طریق دانه تکثیر شوند، اما به‌ندرت شاهد چنین اتفاقی هستیم؛ چرا که گرده‌افشانی در آن‌ها نادر است و توده‌های بزرگ سپیدارهای آمریکایی معمولاً از یک جنس هستند.
انجمن Friends of Pando، از رایس به‌عنوان یک هنرمند دعوت کردند تا بتوانند بیشتر این موجود عجیب و عظیم را درک کنند و امیدوارند تا از صدا برای ترسیم ریشه‌های پاندو استفاده کنند.
رایس دراین‌باره ادامه داد: «صداها زیبا و جالب هستند، اما از منظر عملی، می‌توان از صداهای طبیعی برای مستندسازی سلامت یک محیط بهره برد. این صداها، اطلاعاتی از تنوع زیستی محلی هستند و مبنایی را ارائه می‌دهند که می‌تواند در برابر تغییرات محیطی مورداستفاده قرار بگیرد.»
رایس به‌علاوه صدای برگ‌ها، پوست و اکوسیستم اطراف پاندو را نیز ثبت کرده است.
اودیت ادامه داد: «ما قصد داریم تا از داده‌های جمع‌آوری‌شده به‌عنوان پایه‌ای برای انجام مطالعات بیشتر در مورد حرکت آب، نحوه ارتباط آرایه‌های شاخه‌ها با یکدیگر، کلنی‌های حشرات و عمق ریشه‌ها استفاده کنیم. امروزه درباره همه این مسائل، اطلاعات کمی در اختیارداریم.»
متأسفانه، این درخت باشکوه روبه‌زوال است و محققان نگران این هستند که روزهای عمر پاندو و تمام حیات جنگلی پیرامونش به شماره افتاده باشد. ازجمله عواملی که زندگی این درخت کهن را به خطر انداخته، فعالیت‌های انسانی مثل پاک‌سازی و کشتار شکارچیانی است که تعداد علفخواران موجود در منطقه را کاهش داده.
منبع: sciencealert
۵۸۵۸