لزوم به کارگیری سبک «کافه تریایی» در درمان اعتیاد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تیتر نیوز سید جواد حسینی روز یکشنبه در ادامه به طرح طلاق توافقی اشاره کرد و افزود: سازمان بهزیستی با قوه قضاییه طرح طلاق توافقی را پیگیری می کند به گونه ای که دادگاه ها پس از تقاضای طلاق آنها را به مراکز مشاوره بهزیستی ارجاع می دهند این مراکز در نگاه اول به بازگشت آنان به زندگی و در نگاه دوم در صورت عدم امکان استمرار زندگی آنها را مجدد به دادگاه معرفی می کنند.

وی ادامه داد: در حوزه آسیب های اجتماعی زنان سرپرست خانوار کودکان خیابانی کودکان بی سرپرست اعتیاد فرار دختران و در مجموع آسیب های اجتماعی بر اساس روش تحقیق باید به سراغ عاملی رفت که بیشترین تولید کننده و باز تولید آسیب های اجتماعی است. این عامل و پدیده چیزی جز طلاق نیست زیرا طلاق از یک سو به گسترش زنان سرپرست خانوار زنان خیابانی کودکان و بخش عمده ای از آسیب های اجتماعی منجر خواهد شد.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور افزود: به نظر می رسد در اولویت کاری در حوزه اجتماعی مداخله در پدیده طلاق مهمترین کاری است که برنامه ریزان و دست اندرکاران به ویژه در سازمان بهزیستی باید مورد توجه قرار دهند.

حسینی با اشاره به اینکه در این حوزه حلقه های زنجیره از ازدواج تا طلاق را باید طراحی کرد گفت: اقدامات آموزشی و توانبخشی قبل از ازدواج در حین ازدواج و نیز زوجین در معرض آسیب و نهایتا طلاق را طراحی و با برنامه های مداخلات موثر به انجام رساند تا از این طریق به کنترل و کاهش پدیده طلاق که عامل بسیاری از آسیب های اجتماعی است توفیق یافت.

وی اضافه کرد: در این زمینه به عنوان مثال در مرحله بعد از طلاق عموما زنان سرپرست خانوار دچار مشکلات جدی می شوند که طرح بیمه طلاق را در سال ۱۳۷۸ مطرح کردیم و هم اکنون نیز پیگیر اجرایی شدن آن برای کاهش کنترل عوارض طلاق به ویژه برای زنان سرپرست خانوار بوده و هستیم.

وی با تاکید بر تقویت نظام مشاوره تلفنی در سازمان بهزیستی گفت: یکی از موفقیت های سازمان بهزیستی کشور راه اندازی مشاوره تلفنی است که در حکم تردد امواج به جای تجمع افراد به افراد نیازمند یا در معرض آسیب خدمات ارائه می کند و از آن جهت مهم است که اول سرخط موضوعات آسیب است یعنی نقطه شروع که می تواند با این خدمات مداخله به هنگام طلایی را در بحث آسیب ها رقم بزنند و از عمق آسیب یا گرفتار شدن در عمق آسیب افراد جلوگیری کند.

حسینی اضافه کرد: این خدمات موجب قرار گرفتن مددجویان در مسیر خدمات تخصصی می شود و امکان کنترل و کاهش آسیب و توانمندسازی را در آنان افزایش می دهد و باعث پیشگیری از آسیب های اجتماعی می شود. گسترش کمی و بهره وری سیستم خدمات تلفن مشاوره ای و نیز روز آمد کردن مشاورین و توانمندسازی آنان از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. خوشبختانه این خدمات ۲۵ سال است که شروع شده و انواع مشاوره از جمله خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی و خط ۱۴۸۰ مشاوره تلفنی در حال انجام است.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه اعتیاد نیز از جمله آسیب های حساس و پردامنه اجتماعی است که خود موجب ۲۰ تا ۳۰ آسیب دیگر می شود و در کنار طلاق مبحث اعتیاد از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است گفت: سازمان بهزیستی در حوزه اعتیاد دارای مراکز درمانی سرپایی اعتیاد است و بخشی از معتادان را از این طریق تحت پوشش قرار می دهد از سوی دیگر سازمان بهزیستی و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر در مراکز نگهداری یا کمپ های ماده ۱۵ و کمپ ماده ۱۶ که مخصوص معتادین متجاهر است فعال هستند.

وی افزود: ارائه خدمات در کمپ ماده ۱۵ به گونه ای است که طی ۲۱ روز سم زدایی و ترخیص صورت می گیرد و امکان تمدید این زمان نیز وجود دارد و در کمپ های ماده ۱۶ که ستاد مبارزه با مواد مخدر آنها را تحت پوشش قرار دارد معتادین متجاهر در این کمپ ها نگهداری و فرایند ترک اعتیاد آنها محقق می شود؛ در کنار این محورها طرح NA نیز وجود دارد که به صورت اجتماعی و گروه های داوطلبانه معتادین و با تشکیل گروه های همدم فرایند بازپروری و ترک اعتیاد در آن محقق می شود و در کنار این موضوع با مراکز TC یا اجتماع درمان مدار مواجه هستیم که هم روش TC و هم NA روش های درمان اجتماع مدار و توانمندسازی جامعه محور است که گسترش و توسعه کمی و کیفی آنها باید محقق شود.

حسینی تشریح کرد: سازمان بهزیستی با همکاری با ستاد شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر که در حوزه اعتیاد این ستاد چندین کمیته از جمله کمیته درمان کمیته مبارزه با مواد مخدر و کمیته فرهنگی را دارد که مسئولیت کمیته فرهنگ با سازمان بهزیستی است که با هماهنگی دستگاه ها به شکل بین بخشی به تصمیماتی رسیده و سعی در اجرایی سازی آن خواهند داشت.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با اعلام اینکه نکته مهم قابل توجه اینکه ما باید در حوزه اعتیاد و درمان اعتیاد به سبک کافه تریایی عمل کنیم افزود: این به آن معنا است که شیوه های گوناگونی را طراحی و متناسب با وضع معتادین آنها را با این شیوه ها ترک اعتیاد و بازتوانی و بازپروری مبتنی بر سلامت جامعه هدایت کنیم.

حسینی ادامه داد: ما هم به درمان سرپایی هم کمپ های ماده ۱۵ و ۱۶ هم روش های TC هم روش های NA که خصوصاً این دو تجارب بسیار مفیدی هستند ابتکار داشته باشیم البته باید در نظر داشته باشیم که برای جلوگیری از عود مجدد که میزان آن در مبحث اعتیاد بسیار بالا است اشتغال زایی و بازتوانی جامعه محور معتادین و پذیرش اجتماعی و توجه مثبت به ایشان در صحنه خانواده محیط جامعه و کار امر بسیار مهمی است به قول «هاوارد بکر» آنها را از برچسب اعتیاد دور نموده و امکان جلوگیری از عود مجدد و بازگشت به زندگی سالم را فراهم می سازد.

وی گفت: به نظر می رسد درمان اجباری برای برخی از معتادین لازم و ضروری است به شرط اینکه به شکل دادگاه درمان مدار محقق شود؛ دادگاه درمان مدار این است که توسط احکام قضات مثلا یک سال زندان ۶ ماه کم یا اگر در این دوره جریان بازپروری و سم زدایی اتفاق نیفتد میزان مجازات های ناشی از آن افزایش یابد ما در مجموع تقویت برنامه های به اصطلاح اجتماع محور با شعار با مردم برای مردم توسط مردم راهکار اصلی است.

حسینی با تاکید بر اینکه در حوزه اجتماعی موضوعات طلاق زنان سرپرست خانوار و به طور کلی آسیب های اجتماعی باید پرداخته شود گفت: تقویت مراکز روزانه بیش از گذشته باید در دستور کار قرار گیرد.

وی خانواده محور شدن خدمات و کار با مددجویان سالمندان کودکان دختران فراری و بقیه افراد جامعه هدف بهزیستی بیش از پیش باید در مرکز توجه و برنامه ریزی قرار گیرد گفت: چون این رویکرد در توانمندسازی و توان افزایی مددجویان بیش از هر روشی موثر است.

حسینی با بیان اینکه تقویت رویکرد تواناسازی و توانبخشی به جای رویکردهای اعانه بگیری باید در اولویت کار قرار گیرد گفت: متاسفانه در بسیاری از موارد اعانه بگیری رواج یافته است ما باید به جای اعانه دادن جامعه را مناسب سازی کنیم خدمات توانبخشی وسایل و تجهیزات توانبخشی ارائه و سازمان ها و مدارس و ادارات را مناسب سازی کنیم و از این طریق امکان توانمندسازی متناسب با جامعه محوری و رویکرد مشارکت فراگیر سایر دستگاه ها در دسترسی پذیری و جامعه فراگیر و از این طریق امکان تحقق رویکرد دارایی مبنا و ثروت محور بر رویکرد محدودیت یا نقص محور بیش از گذشته فراهم آید.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور گفت: در سنوات اخیر ایجاد مراکز مثبت زندگی و راه اندازی آن که به حدود ۳۰۰۰ مرکز رسیده است رویکرد مناسبی است به ویژه با کارکردهای مثبت از جمله کوچک سازی دولت واگذاری خدمات به بخش مردمی همچنین امکان خدمات تجمیعی در دسترس و معلم محور از نکات مثبتی است که مراکز مثبت زندگی به دنبال داشته است به عنوان مثال یک میلیون و دویست پرونده مستمری بگیران زن بهزیستی به این مراکز سپرده شده است در کنار سایر خدماتی که به صورت تجمیعی در محله و در دسترس ارائه می دهند.

وی درباره مراکز مثبت زندگی گفت: اما مراکز باید از جهاتی اصلاح شوند زیرا کارکردهای نامناسبی را هم از خود بر جای گذاشته اند از جمله باعث شده اند مراکز مددکاری و خیلی از موسسات دیگر کارایی خود را از دست داده و به حاشیه رانده شوند و موضوع دیگر اینکه از سرجمع سایر قسمت های بهزیستی که خود باید خدمات درخور ارائه دهند اعتبارات کسر شده و به این مراکز اضافه شده که موجب ناکارآمدی آن بخش ها نیز شده است و همچنین این مراکز هم با توجه به عدم توجه کیفی از ارائه خدمات تخصصی و کیفی مطلوب برخوردار نبوده اند.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور به خدمات پیشگیرانه سازمان بهزیستی پرداخت و گفت: در حوزه پیشگیری ما با دو مقوله مواجه هستیم یک ساختار سازمانی حوزه پیشگیری که حتماً باید احیا و ارتقا یابد و دیگر برنامه های حوزه پیشگیری که باید به سمت برنامه های ارتقایی هدایت شود.

حسینی با بیان اینکه در سنوات اخیر ساختار معاونت پیشگیری در حوزه های اعتیاد و آسیب ها ادغام شده است افزود: این در حالی است که حوزه پیشگیری از ماموریت های تخصصی سازمان بهزیستی است ماموریتی که سایر دستگاه ها به آن نمی پردازند به عنوان مثال اگر ما در حوزه درمان فعالیم وزارت بهداشت و درمان وجود دارد یا در حوزه آموزش وزارت آموزش و پرورش اما در حوزه پیشگیری به طور مشخص تنها سازمان بهزیستی است که دارای ساختار اداری بود و این ماموریت را باید به انجام می رساند.

وی ادامه داد: احیای این ساختار در سازمان بهزیستی امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد همانگونه که می دانیم پیشگیری در سه سطح محقق می شود سطح اولیه که پیشگیری از ابتلا به بیماری ها تنبلی چشم و ناشنوایی و پیشگیری در سطح ثانویه که به درمان مربوط می شود و پیشگیری در سطح ثالث که به امور توانبخشی می پردازد به نظر می رسد ساختارسازمانی در حوزه پیشگیری در سازمان بهزیستی باید هم احیا و هم تقویت شود.

وی گفت: در برنامه های پیشگیری برنامه های ارتقایی هم توسعه یافته و جهت برنامه ها به این سمت هدایت شود همه افراد آسیب دیده و در معرض آسیب ها به برنامه های ارتقایی نیاز دارند که علاوه بر رفع آسیب وضع توانبخشی انها ارتقا یابد مانند سلامت که اکنون سازمان جهانی بهداشت سلامت را نبود بیماری تعریف نمی کند بلکه سلامت ارتقایی و کیفیت سلامت هم در برنامه ریزی بیش از گذشته لحاظ می شود.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با اعلام اینکه در حوزه پیشگیری بخش اصلی کار با تشکل های غیردولتی است افزود: سازمان بهزیستی وضعیت نظارتی دارد که نظارت در این حوزه بسیار ضعیف است باید نگاه به تشکل های غیردولتی نگاهی حمایتی توانمندسازانه و نظارت پذیرانه باشد.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور گفت: توانبخشی افراد دارای معلولیت به این نقطه تاکید دارد که هدف توانبخشی رسیدن به استقلال و حفظ آن در زندگی معلولان است و این هدف جز از طریق تامین زندگی اقتصادی و معیشتی معلولان و مهارت و اشتغالزایی تامین نمی شود. بهزیستی درمان و توانمندسازی مراقبت و حمایت از افراد در معرض آسیب آسیب دیده افراد دارای معلولیت سالمندان زنان و کودکان را به عنوان جامعه هدف مورد نظر دارد و این ماموریت ها را به منظور توانمندسازی ارتقا کیفیت زندگی و سلامت جامعه با محوریت خانواده مورد توجه قرار می دهد.

حسینی با اشاره به اینکه سازمان بهزیستی برای تحقق این ماموریت ها با کامیابی ها و ناکامیابی ها یا کارکردها و کژ کارکردی هایی روبرو بوده است بیان داشت: این سازمان اگر بخواهد کارکردهای مثبت و مناسب خود را ارتقا وتوسعه بخشد باید مجموعه فعالیت ها رویه ها و سیاست های خود را در یک قالب چهارگانه تبارشناسی شامل سیاست ها و فعالیت های تاسیسی و نوآورانه سیاست ها و فعالیت های تعطیلی و توقیفی سیاست ها و فعالیت های تعدیلی و تکمیلی و سیاست ها و فعالیت های تثبیتی یا استمراری مورد واکاوی قرار دهد.

وی اضافه کرد: سیاست های تاسیسی و نوآورانه مثل ایجاد شهرک های سلامت سالمندان بیمه طلاق برای زنان سرپرست خانوار طرح های مشارکتی مثل بانک زمان سیاست های تعطیلی و توقیفی به عنوان مثال جهت گیری سیاست های اعانه بگیری و پرداخت های نقدی را به سیاست های مبتنی بر توانبخشی باید تغییر داد به عوض پول خدمات توانبخشی ارائه دهیم جامعه را مناسب سازی کرده دسترس پذیر کنیم و جامعه بدون مانع را ایجاد کنیم.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور افزود: سیاست های تعدیلی و تکمیلی به عنوان مثال در سنوات اخیر مراکز مثبت زندگی در بهزیستی ایجاد شده است که موجب کاهش تصدیگری دولت و خدمات در دسترس شده که کارکردهای مناسب این مراکز است اما در عین حال این روبکرد مراکز مددکاری را تضعیف کرده است اعتبارات از سایر بخش ها به این بخش منتقل شده و فعالیت های سایر بخش ها تضعیف شده و نیز مجموع موجب تضعیف خدمات در سایر بخش ها شده و خدمات این مراکز نیز از کیفیت کافی برخوردار نیست.

حسینی ادامه داد: سیاست های تثبیتی و استمراری به سیاست هایی اطلاق می شود که از جنبه های مثبت برخوردار هست و باید تقویت شود که اورژانس اجتماعی رویکرد خدمات خانواده محور طرح توانبخشی CBR از جمله آنهاست.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه رویکردهای مثبتی در ۱۵ سال اخیر در سازمان بهزیستی شکل گرفته است که نیازمند تقویت است گفت: ورود به مباحث توانمندسازی مددجویان مثل زنان افراد دارای معلولیت و غیره که در سازمان بهزیستی به انجام می رسد این رویکرد را می توان به رویکرد دارایی محور در مقابل رویکرد نقص محور تعبیر کرد.

وی افزود: در رویکرد نقص محور ما بر این نقطه تاکید می کنیم که مددجویان چه کمبودهایی دارند و کمبودهای آنان را برآورده سازیم که البته به جای خود مناسب است اما در رویکرد دارایی محور بر این نکته تاکید می کنیم که همه انسان ها و مددجویان توان ها دارایی ها و سرمایه هایی دارند که باید آنها را شناخت و شکوفا ساخت شکوفایی این سرمایه ها و توانمندی ها موجب می شود تا مددجویان بالنده شده و نقص هایشان محو شود.

حسینی بر نگاه سازمان بهزیستی بر جنبه های پیشگیری تاکید کرد و گفت: متناسب با آن ورود نیروهای تخصصی به بدنه سازمان بهزیستی و تخصصی شدن بیشتر فعالیت های سازمان از نکاتی است که شایسته است مورد تقویت قرار گیرد. اگر سازمان بهزیستی وجود نداشت و خدمات خود را ارائه نمی کرد نه تنها موضوع عدالت اجتماعی به زیر سوال می رفت و کیفیت زندگی بخش عمده ای از مردم دچار اشکال می شد بلکه آسیب های اجتماعی و نیز امنیتی جامعه با چالش ها و مشکلات بسیاری مواجه می شد.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه رویکردهای CBR و توانمندسازی مبتنی بر جامعه محله و محیط از رویکردهای قابل توجه و تقویت است گفت: فعالیت هایی مثل اورژانس اجتماعی که در زمینه های گوناگون به کمک مددجویان می آید و رویکردهای خانواده محور نیز از جهت گیری های موثر و مناسب سازمان بهزیستی است که باید بر تقویت و گسترش آن تاکید کرد.

حسینی با اشاره به اینکه در حوزه افراد دارای معلولیت یک و نیم میلیون نفر تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور قرار دارند گفت: از این تعداد یک میلیون مستمری می گیرند و ۵۰۰ هزار فرد دارای معلولیت هم خدمات معیشتی و خاص دریافت می کنند و حدود ۴۷ هزار نفر از خدمات مراکز روزانه معلولین و ۵۴ هزار معلول هم از مراکز شبانه روزی که بیشتر شامل بیماران روانی مزمن افراد دارای معلولیت های ذهنی شدید جسمی شدید و سالمندان دارای معلولیت است بهره مند می شوند.

وی با اعلام اینکه مجموعه خدماتی که به افراد دارای معلولیت ارایه می شود وفق قانون حمایت از معلولان مصوب ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی است گفت: می دانیم که شیوع معلولیت ها بر اساس گزارشات سازمان ملل متحد به شکل طبیعی ۱۵ درصد از افراد جامعه را شامل می شود به نظر می رسد به دلیل وجود جنگ تحمیلی و آثار ناشی از آن و برخی دیگر از مسائل میزان شیوع از این حد در جامعه ایران بیشتر است در اولین گام با رویکرد عدالت اجتماعی میزان پوشش خدمات به افراد دارای معلولیت را باید به حداکثر افزایش داد.

سرپرست بهزیستی کشورگفت: نکته حائز اهمیت آن است که مراکز توانبخشی خصوصی که خدمات به افراد دارای معلولیت را بر عهده دارند شایسته است تقویت شوند و به رویکرد کوچک سازی دولت توجه نشان داده شود لذا به نظر می رسد اولا ضمن گسترش این مراکز توسط بخش مردمی مراکز بخش خصوصی توانبخشی کوچک سازی شوند تا از این طریق کرامت انسانی مددجویان حفظ شود.

حسینی افزود: افزایش پوشش خدمات به معلولین و مراکز و افزایش خدمات کیفی مستلزم مشارکت بیشتر مردم در این امر مهم می باشد و یکی از موارد مهمی که می تواند این مشارکت را برانگیزاند وموجب توسعه آن گردد برندسازی نماد جایزه سالانه توانبخشی برای مراکز توانبخشی بهزیستی است.

وی گفت: به نظر می رسد باید حلقه های واسطه بین این مراکز و سازمان به عنوان نماینده دولت ایجاد شود؛ بهترین حلقه های واسط الگوبرداری از انجمن اولیا و مربیان مدارس آموزش و پرورش که هر مدرسه دارای انجمن اولیا و مربیان است از آن طریق ارتباط بین مدرسه و سازمان آموزش و پرورش برقرار می شود در این مراکز نیز هر مرکز می تواند دارای انجمن اولیا شود که واسطه بین مرکز و ادارات و سازمان های بهزیستی به عنوان نماینده دولت ارتباط مناسب برقرار می شود.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور گفت: موضوع رویکرد توانبخشی CBR است که توانبخشی مبتنی بر جامعه و محله و محیط را نشانه می گیرد همانطور که می دانیم جریان توانبخشی معلولان از یک مثلثی که یک ضلع آن معلول و ضلع دیگرش جامعه محلی و سومین را خانواده تشکیل می دهد رویکرد توانبخشی رویکرد CBR یا مبتنی بر جامعه و محله که این رویکرد در سازمان بهزیستی آغاز شده و هم به شکل کمی و هم به شکل کیفی نیاز به تقویت و توسعه بیشتر دارد علاوه بر تقویت کیفی CBR تقویت کمی آن به ویژه به روستاها شهرهای کوچک و خصوصاً حاشیه شهرها یک راهبرد اساسی است.

حسینی در خصوص مجموعه تجهیزات ورزشیتوانبخشی وآموزشی گفت: این موضوع موجب افزایش زندگی مطلوب و عادی سازی زندگی برای معلولان می شود.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور گفت ادامه داد: بر اساس نظریه امتداد که در حوزه ارتباطات جمعی مطرح است وسایل ارتباط جمعی امتداد توسعه حواس انسان ها هستند مثلاً صنعت مخابرات امتداد گوش صنعت برق امتداد چشم هوش مصنوعی امتداد مغز است با این نگاه باید گفت جامعه امروزی شایسته است جامعه دوستدار انسان باشد و جامعه دوستدارانسان جامعه ایست در دسترس مناسب سازی شده برای همگان باشد.

وی اضافه کرد: بر اساس نظریه امتداد جامعه موظف است که با تکنولوژی ها و وسایل برای کسانی که در یکی از اعضای بدن یا توانمندی های ارگانیسمیک دارای مشکل هستند امکان امتداد زندگی با کیفیت را فراهم سازد اگر برای کسی که دارای کم بینایی است وسیله نوت تیکر یا کسی که دست یا پا ندارد دست یا پای مصنوعی یا ویلچر و امثال آن فراهم شود امکان زندگی کیفی تر برای او فراهم شده و جامعه یک گام به سمت جامعه دوستدار انسان که مولفه اصلیش جامعه دوستدار معلول است حرکت خواهد کرد.

حسینی ادامه داد: برای این منظور پیشنهاد می شود طرحی با عنوان نهضت مشارکتی توان افزایی توسط سازمان بهزیستی تدوین وتصویب شود که در آن اولا مجموعه این وسایل اعم از وسایل توانبخشی ورزشی آموزشی که در سطح جامعه ایران و نظام بین المللی استفاده می شود شناسایی شود ثانیا با جلب مشارکت بخش خصوصی به صورت برندسازی توان افزایی علاوه بر اعتبارات دولتی در راست تهیه این وسایل توسط مردم وخیرین اقدام شود و ثالثا با شرکت های دانش بنیان داخلی برای هوشمندسازی این وسایل توان افزایی قرارداد منعقد شود به عنوان مثال برخی از این ویلچرها که برای معلولین جسمی -حرکتی استفاده می شود قابلیت هوشمندسازی سایر ابعاد سلامت را هم دارد.

وی در پایان گفت: توانبخشی افراد دارای معلولیت به این نقطه تاکید دارد که هدف توانبخشی رسیدن به استقلال و حفظ آن در زندگی معلولان است و این هدف جز از طریق تامین زندگی اقتصادی و معیشتی معلولان و مهارت و اشتغالزایی تامین نمی شود.

انتهای پیام/