همسر متوفی چقدر ارث میبرد

همسر متوفی، بسته به اینکه شوهر فرزند داشته باشد یا خیر، به ترتیب یک هشتم یا یک چهارم از تمامی اموال منقول و غیرمنقول او ارث می برد. این حق قانونی که در نظام حقوقی ایران برای زوجه (همسر) پس از فوت زوج (شوهر) پیش بینی شده است، یکی از مباحث پیچیده و در عین حال حیاتی در قانون ارث محسوب می شود. درک دقیق سهم الارث زن از همسر متوفی، شامل شرایط، میزان، نوع اموال و تحولات قانونی مرتبط، برای تمامی افراد درگیر از جمله خود زوجه، سایر ورثه، و حتی افرادی که در حال برنامه ریزی مالی و حقوقی آینده هستند، ضروری است. این مقاله به تفصیل به بررسی ابعاد مختلف سهم زن از ارث شوهر می پردازد تا راهنمایی جامع و مستندی برای مخاطبین فراهم آورد.

شرایط قانونی ارث بردن همسر از متوفی

توارث میان زوجین، مانند سایر وراث، مستلزم وجود شرایط خاصی است که در قانون مدنی ایران به وضوح تبیین شده اند. فقدان هر یک از این شرایط می تواند مانع از ارث بردن همسر از همسر متوفی شود.

نوع عقد و لزوم دائم بودن آن

مبنای اصلی توارث میان زن و شوهر، وجود عقد دائم میان آن هاست. بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی، «زوجین که علقه زوجیت آن ها دائمی باشد و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند.» این ماده به صراحت تاکید می کند که تنها در ازدواج دائم، حق توارث ایجاد می شود.

در مقابل، در عقد موقت (صیغه)، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. حتی اگر در ضمن عقد موقت، شرط توارث (ارث بردن طرفین از یکدیگر) گنجانده شود، این شرط به دلیل تعارض با قواعد آمره ارث که قابلیت توافق برخلاف آن ها وجود ندارد، باطل و بی اثر است. با این حال، اگر زوج بخواهد پس از فوت خود مالی به همسر موقتش تعلق گیرد، می تواند از طریق تنظیم وصیت نامه، تا یک سوم اموال خود را برای او وصیت کند.

زنده بودن زوجه در زمان فوت زوج

یکی دیگر از شروط بنیادین ارث بری، زنده بودن وارث در زمان فوت مورث است. ماده ۸۶۴ قانون مدنی این اصل را بیان می کند: «از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.» بنابراین، اگر همسر پس از فوت شوهر و قبل از تقسیم ارث فوت کند، سهم الارث او به ورثه خودش (همسر متوفی) می رسد، نه اینکه از ابتدا حق ارثی نداشته باشد. اما شرط اساسی آن است که در لحظه فوت شوهر، همسرش در قید حیات باشد.

عدم وجود موانع قانونی ارث

علاوه بر دو شرط فوق، نباید هیچ یک از موانع قانونی ارث که در قانون مدنی ذکر شده اند، وجود داشته باشد. این موانع شامل موارد زیر هستند:

• قتل عمد همسر: بر اساس ماده ۸۸۰ قانون مدنی، اگر کسی مورث خود را عمداً به قتل برساند، از ارث او ممنوع می شود. این قاعده در مورد زوجین نیز صادق است.
• کفر (اختلاف دین): ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی مقرر می دارد که «کافر از مسلمان ارث نمی برد و اگر در بین ورثه متوفای کافر، مسلم باشد، وارث کافر ارث نمی برد اگرچه از لحاظ طبقه و درجه مقدم بر مسلم باشد.» این بدان معناست که اگر همسر متوفی کافر و سایر وراث مسلمان باشند، کافر ارث نمی برد، اما اگر همسر مسلمان و سایر وراث کافر باشند، همسر مسلمان ارث می برد.
• لعان: لعان عبارت است از سوگندهایی که زوجین در شرایط خاص برای انکار نسب فرزند یا اتهام زنا به یکدیگر در دادگاه ادا می کنند. بر اساس ماده ۸۸۲ قانون مدنی، «بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند…»
• ازدواج در حال مرض منجر به فوت (قبل از دخول): ماده ۹۴۵ قانون مدنی استثنائی را مطرح می کند: «اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد، زن از او ارث نمی برد، لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد، زن از او ارث می برد.» این ماده در موارد خاصی که ازدواج در بستر بیماری منجر به فوت و قبل از برقراری رابطه زناشویی اتفاق افتد، مانع از ارث بری زوجه می شود.

میزان سهم الارث همسر متوفی: یک چهارم یا یک هشتم؟

میزان دقیق سهم زن از ارث شوهر در قانون مدنی ایران به وضعیت فرزندان متوفی بستگی دارد. این یکی از مهم ترین نکات در محاسبه میزان ارث زن از اموال شوهر است و می تواند در عمل تفاوت چشمگیری در سهم الارث زوجه ایجاد کند.

سهم الارث با وجود فرزند یا نوه برای متوفی (یک هشتم)

اگر مرد متوفی فرزند یا فرزندِ فرزند (نوه) داشته باشد، سهم زن از ارث شوهر، یک هشتم (ثمن) از کل ماترک (اعم از منقول و غیرمنقول) است. در این زمینه، لازم است به نکات زیر توجه شود:

• فرزند یا نوه می تواند حاصل ازدواج فعلی متوفی با همین همسر باشد یا از ازدواج قبلی او. ملاک، صرفاً وجود فرزند یا نوه برای خود متوفی است، نه اینکه این فرزند از کدام همسر باشد.
• حتی اگر فرزند یا نوه متوفی در قید حیات نباشد اما وارث طبقه اول (مثل نوه) وجود داشته باشد، باز هم سهم همسر یک هشتم خواهد بود.

بر اساس ماده 946 قانون مدنی، زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد.

مثال کاربردی: فرض کنید مردی فوت کرده و دارای یک همسر و دو فرزند است. اگر ارزش کل ماترک (شامل وجه نقد، خودرو، خانه و …) ۸۰۰ میلیون تومان باشد، سهم الارث همسر ۱۰۰ میلیون تومان (یک هشتم از ۸۰۰ میلیون تومان) خواهد بود. بقیه ماترک (۷۰۰ میلیون تومان) بر اساس طبقات و درجات ارث، بین سایر وراث تقسیم می شود.

سهم الارث در صورت عدم وجود فرزند یا نوه برای متوفی (یک چهارم)

چنانچه مرد متوفی هیچ فرزند یا فرزندِ فرزندی (نوه) نداشته باشد، سهم زن از ارث شوهر، یک چهارم (ربع) از کل ماترک (اعم از منقول و غیرمنقول) است.

مثال کاربردی: مردی فوت کرده و تنها یک همسر و یک خواهر و برادر (بدون فرزند یا نوه) دارد. اگر ارزش کل ماترک ۸۰۰ میلیون تومان باشد، سهم الارث همسر ۲۰۰ میلیون تومان (یک چهارم از ۸۰۰ میلیون تومان) خواهد بود. مابقی ماترک (۶۰۰ میلیون تومان) میان سایر وراث (در این مثال، خواهر و برادر) تقسیم می شود.

پس از کسر سهم الارث زوجه (یک چهارم یا یک هشتم)، مابقی ترکه مطابق مقررات قانونی بین سایر ورثه (پدر، مادر، فرزندان، خواهر و برادر، و غیره) و بر اساس طبقات و درجات ارث تقسیم می شود.

برای روشن تر شدن این موضوع، جدول زیر می تواند مفید باشد:

وضعیت فرزندان متوفی	میزان سهم الارث زوجه
دارای فرزند یا نوه (اولاد اولاد)	یک هشتم (۱۲.۵%) از کل ماترک
بدون فرزند یا نوه (اولاد اولاد)	یک چهارم (۲۵%) از کل ماترک

اموالی که زوجه از آنها ارث می برد (تحولات قانونی)

بحث از ارث زوجه از همسر متوفی صرفاً به تعیین سهم یک چهارم یا یک هشتم محدود نمی شود؛ بلکه نوع اموالی که زن از آنها ارث می برد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این زمینه، قانون مدنی ایران در سال ۱۳۸۷ تحول مهمی را تجربه کرد که به طور قابل توجهی بر حقوق سهم زن از زمین شوهر تأثیر گذاشت.

اموال منقول

اموال منقول شامل هرگونه دارایی است که قابل انتقال از مکانی به مکان دیگر باشد، بدون اینکه به خود آن مال یا محل استقرارش آسیبی وارد شود. این اموال شامل موارد زیر می شوند:

• وجه نقد، سپرده های بانکی
• طلا، جواهرات و سکه
• خودرو، موتورسیکلت و سایر وسایل نقلیه
• لوازم منزل، اثاثیه و اسباب زندگی
• سهام شرکت ها و اوراق بهادار
• مطالبات و دیون متوفی از دیگران

زوجه از عین تمامی این اموال منقول ارث می برد. به عبارت دیگر، سهم قانونی او (یک چهارم یا یک هشتم) مستقیماً از خود این اموال و به صورت نقدی یا به ارزش روز آن ها محاسبه و به او تعلق می گیرد.

اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) و اصلاحیه سال ۱۳۸۷

اموال غیرمنقول به اموالی گفته می شود که قابل جابجایی نیستند، مانند زمین، خانه، مغازه، باغ و سایر بناها و مستغلات. این بخش از اموال، همواره محل بحث و تغییر در قانون ارث زوجه بوده است.

1. قانون سابق (قبل از اصلاحیه ۱۳۸۷):

   تا قبل از تاریخ ۶/۱۱/۱۳۸۷، بر اساس مواد ۹۴۶ و ۹۴۷ قانون مدنی، زوجه صرفاً از قیمت اعیان (مانند ساختمان، بناها و درختان موجود بر روی زمین) ارث می برد و از خود عرصه (زمین) هیچ سهمی نداشت. این موضوع انتقادات زیادی را به همراه داشت و باعث تضییع حقوق برخی از زنان می شد، به ویژه در مواردی که ارزش زمین به مراتب بیشتر از بناهای روی آن بود.

2. قانون جدید (اصلاحیه سال ۱۳۸۷):

   با اصلاح مواد ۹۴۶ و ۹۴۸ قانون مدنی در تاریخ ۶/۱۱/۱۳۸۷، تحول مهمی در قانون جدید ارث زوجه رخ داد. بر اساس ماده ۹۴۶ اصلاحی، در حال حاضر زوجه از قیمت عرصه و اعیان (زمین، بنا و درختان) ارث می برد. این بدین معناست که ارزش کلی ملک (هم زمین و هم آنچه بر روی آن ساخته شده یا کاشته شده) محاسبه می شود و سهم زوجه (یک چهارم یا یک هشتم) از این قیمت به او تعلق می گیرد.

   نکته مهم: ماده ۹۴۸ قانون مدنی نیز در همین راستا اصلاح شد. این ماده مقرر می دارد: «هرگاه ورثه از اداء قیمت امتناع کنند، زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفاء نماید.» این یعنی اگر سایر ورثه نخواهند یا نتوانند سهم نقدی زوجه را از ارزش اموال غیرمنقول پرداخت کنند، زوجه حق دارد سهم خود را از خود عین مال غیرمنقول (مثلاً از قطعه ای از زمین یا بخشی از ملک) مطالبه و تملک کند. این حکم، اهرم فشار مهمی برای زوجه جهت احقاق حقوقش فراهم می آورد و از تضییع حقوق او در صورت عدم همکاری سایر وراث جلوگیری می کند.

سهم زوجه از دیه و حقوق بازنشستگی متوفی

• سهم زن از دیه همسر متوفی: در مورد دیه، قواعد خاص خود وجود دارد. دیه به عنوان جبران خسارت جانی، ابتدا به اولیای دم (شامل پدر، مادر، فرزندان) تعلق می گیرد و زوجه به عنوان یکی از وراث، در ردیف اولیای دم قرار نمی گیرد. با این حال، سهم ارث زوجه از دیه شوهر متوفی محفوظ است و پس از پرداخت دیه به اولیای دم، زوجه می تواند سهم خود را (یک چهارم یا یک هشتم) از مبلغ دیه مطالبه کند. این موضوع در قوانین مربوط به دیه و ارث به وضوح تصریح شده است.
• سهم زن از حقوق بازنشستگی و بیمه عمر همسر متوفی: حقوق بازنشستگی و مزایای بیمه عمر، غالباً مشمول قواعد عمومی ارث نمی شوند و نحوه تقسیم آن ها بر اساس قوانین و مقررات خاص سازمان بازنشستگی یا شرکت های بیمه تعیین می گردد. در اکثر موارد، همسر دائم و فرزندان زیر سن قانونی (و یا در صورت دانشجو بودن تا سنین مشخص) از دریافت حقوق بازنشستگی یا مستمری بیمه عمر بهره مند می شوند. میزان سهم زن از حقوق بازنشستگی متوفی بسته به تعداد افراد تحت تکفل و سایر شرایط متفاوت است و باید به قوانین مربوط به صندوق بازنشستگی یا شرکت بیمه مربوطه مراجعه کرد. این مبالغ معمولاً از شمول ماترک (که مشمول مالیات بر ارث می شود) خارج هستند.

موارد خاص و پیچیدگی های سهم الارث همسر

قوانین ارث گاهی اوقات در مواجهه با شرایط خاص، پیچیدگی های بیشتری پیدا می کنند. آگاهی از این موارد برای تقسیم ارث همسر و اطمینان از رعایت حقوق تمامی ذینفعان ضروری است.

تعدد زوجات (چند همسری)

اگر مرد متوفی در زمان فوت، بیش از یک همسر دائم داشته باشد (تعدد زوجات)، سهم الارث تعیین شده برای زوجه (یک چهارم در صورت عدم وجود فرزند، یا یک هشتم در صورت وجود فرزند) به صورت مساوی بین همسران دائم تقسیم می شود.

• مثال عملی (با فرزند): اگر مردی دو همسر دائم و فرزند داشته باشد، سهم کلی همسران از ماترک یک هشتم است. این یک هشتم به تساوی بین دو همسر تقسیم می شود، یعنی هر یک از همسران یک شانزدهم از کل ماترک را ارث می برند.
• مثال عملی (بدون فرزند): اگر مردی دو همسر دائم داشته باشد و فرزندی نداشته باشد، سهم کلی همسران یک چهارم است. این یک چهارم به تساوی بین دو همسر تقسیم می شود، یعنی هر یک از همسران یک هشتم از کل ماترک را ارث می برند.

این قاعده مطابق ماده ۹۴۲ قانون مدنی است که تصریح می کند «در صورت تعدد زوجات ربع یا ثمن ترکه که تعلق به زوجه دارد بین آنها بالسویه تقسیم می شود.»

ارث بری همسر پس از طلاق

به طور کلی، پس از وقوع طلاق، رابطه زوجیت پایان می یابد و زوجین از یکدیگر ارث نمی برند. با این حال، استثنائاتی وجود دارد:

• طلاق رجعی: در طلاق رجعی، مرد می تواند در دوران عده به همسر خود رجوع کند. اگر شوهر در ایام عده طلاق رجعی فوت کند، زن از او ارث می برد. همچنین اگر زن در ایام عده طلاق رجعی فوت کند، شوهر از او ارث می برد. این قاعده مطابق ماده ۹۴۳ قانون مدنی است.
• طلاق بائن: در طلاق بائن، حق رجوع وجود ندارد و رابطه زوجیت به طور کامل قطع می شود. بنابراین، در حالت عادی، پس از طلاق بائن، زوجین از یکدیگر ارث نمی برند.
• استثنای طلاق بائن (ماده ۹۴۴ قانون مدنی): اگر شوهر در «حال مرض» (بیماری) زن خود را طلاق بائن دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به دلیل همان مرض فوت کند، زن از او ارث می برد، مشروط بر اینکه در این مدت با شخص دیگری ازدواج نکرده باشد. این حکم برای جلوگیری از محروم کردن عمدی زوجه از ارث در زمان بیماری زوج وضع شده است.

تأثیر مهریه و دیون متوفی بر سهم الارث

یکی از نکات اساسی در تقسیم ماترک متوفی، تمایز بین دیون و سهم الارث است. مهریه به عنوان دین ممتاز بر ذمه مرد، قبل از تقسیم ارث باید به طور کامل به زن پرداخت شود. به عبارت دیگر، مهریه حق مالی مستقلی است که زوجه می تواند آن را در زمان حیات زوج یا پس از فوت او (به عنوان یکی از بستانکاران متوفی) مطالبه کند.

ترتیب پرداخت از ماترک:

1. هزینه های کفن و دفن متوفی و تجهیز میت.
2. دیون ممتاز (مانند مهریه، نفقه معوقه، حقوق کارگران).
3. سایر دیون متوفی.
4. در نهایت، مابقی اموال به عنوان «ترکه» یا «ماترک» بین وراث تقسیم می شود.

این بدان معناست که مهریه و ارث زن دو مقوله جداگانه هستند و پرداخت مهریه به هیچ عنوان از سهم الارث زوجه کسر نمی شود؛ بلکه مهریه باید پیش از محاسبه و تقسیم ارث، از کل دارایی های متوفی کسر و به زوجه پرداخت گردد.

فرایند عملیاتی مطالبه سهم الارث

درک قوانین مربوط به سهم زن از ارث شوهر اولین گام است. گام بعدی، آشنایی با مراحل عملیاتی و حقوقی لازم برای مطالبه این سهم و انحصار وراثت همسر است. این فرایند نیاز به دقت و پیگیری دارد و در صورت عدم آگاهی، ممکن است با چالش هایی روبرو شود.

گواهی انحصار وراثت

اولین و حیاتی ترین قدم برای هرگونه اقدام در خصوص ماترک متوفی، دریافت گواهی انحصار وراثت است. این گواهی توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و نام تمامی وراث قانونی و میزان سهم الارث هر یک را مشخص می کند.

• اهمیت و ضرورت گواهی: بدون این گواهی، هیچ انتقال یا دخل و تصرفی در اموال متوفی امکان پذیر نخواهد بود. تمامی نهادهای دولتی و خصوصی (مانند بانک ها، ادارات ثبت اسناد و املاک) برای انجام امور مربوط به ماترک، این گواهی را مطالبه می کنند.
• مدارک لازم:
  • گواهی فوت متوفی (صادره توسط اداره ثبت احوال)
  • شناسنامه و کارت ملی متوفی
  • شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث (از جمله همسر)
  • عقدنامه رسمی ازدواج دائم
  • استشهادیه محضری (تکمیل شده توسط چند نفر شاهد مبنی بر شناسایی وراث)
  • وصیت نامه (در صورت وجود)
• مرجع صدور: درخواست گواهی انحصار وراثت در شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی ثبت می شود.

اظهارنامه مالیات بر ارث و کسر دیون

پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث (یا نماینده قانونی آن ها) موظفند ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی، اظهارنامه مالیات بر ارث را به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم کنند. این اظهارنامه باید حاوی کلیه اقلام ماترک (اموال و دارایی های متوفی) با تعیین ارزش روز زمان فوت باشد و همچنین تمامی مطالبات و بدهی های متوفی در آن تصریح شود.

تکلیف بدهی متوفی در ارث: مطابق قانون، دیون و هزینه های ضروری متوفی (شامل کفن و دفن در حدود عرف، واجبات مالی و عبادی مانند حج و خمس در صورت وجود، و دیون محقق متوفی مانند مهریه و سایر بدهی ها) قبل از تقسیم ارث از ماترک کسر می شوند. این بدان معناست که ابتدا باید بدهی ها تسویه شده و سپس مالیات بر ارث از مابقی اموال کسر و پس از آن، آنچه باقی می ماند (ترکه خالص) بین وراث تقسیم گردد.

• مدارک مورد نیاز برای اظهارنامه مالیاتی:
  • رونوشت گواهی فوت، شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث
  • رونوشت اسناد بدهی ها و مطالبات متوفی (مانند سند مهریه، قرارداد وام)
  • رونوشت اسناد مالکیت اموال (سند خانه، برگ سبز خودرو، سهام)
  • رونوشت آخرین وصیت نامه (در صورت وجود)

نحوه محاسبه و تقسیم ماترک

پس از طی مراحل انحصار وراثت و تسویه دیون و مالیات، نوبت به نحوه محاسبه سهم ارث زن و تقسیم ماترک می رسد:

• قیمت گذاری اموال: به ویژه در مورد اموال غیرمنقول (خانه، زمین)، نیاز به کارشناس رسمی دادگستری برای قیمت گذاری دقیق اموال است. ارزش گذاری اموال منقول نیز باید به دقت صورت گیرد.
• محاسبه سهم: بر اساس قیمت گذاری انجام شده، سهم هر وارث (از جمله زوجه به میزان یک چهارم یا یک هشتم) محاسبه می شود.
• توافق وراث یا مراجعه به دادگاه:
  • توافق وراث: در بهترین حالت، وراث می توانند با توافق یکدیگر، نحوه تقسیم اموال را مشخص کنند. این توافق می تواند شامل فروش اموال و تقسیم پول، یا تقسیم خود اموال به گونه ای عادلانه (با رعایت سهم هر یک) باشد. توافق نامه رسمی در این خصوص تنظیم و امضا می شود.
  • مراجعه به دادگاه: در صورت عدم توافق بین وراث، هر یک از آن ها (از جمله زوجه) می توانند با مراجعه به دادگاه صالح (دادگاه حقوقی)، درخواست تقسیم ترکه یا فروش مال مشاع را مطرح کنند. دادگاه با ارجاع به کارشناسی و طی مراحل قانونی، حکم به تقسیم یا فروش اموال و پرداخت سهم هر وارث را صادر خواهد کرد.

راهکارهای حقوقی در صورت عدم همکاری وراث

در مواردی که سایر وراث از همکاری در فرایند تقسیم ارث یا پرداخت سهم زوجه خودداری می کنند، زوجه می تواند از طریق مراجع قضایی اقدام کند:

• دعوای تحویل سهم الارث: زوجه می تواند با طرح دعوا در دادگاه، وراث را ملزم به تحویل سهم الارث خود از اموال منقول یا پرداخت نقدی سهمش از اموال غیرمنقول کند.
• دعوای افراز و تقسیم ترکه: در مورد اموال غیرمنقول (مانند زمین یا خانه) که قابلیت تقسیم دارند، زوجه می تواند درخواست افراز و تقسیم ترکه را مطرح کند. در این حالت، مال مشاع به نسبت سهم الارث وراث تفکیک می شود.
• دعوای فروش مال مشاع: اگر مال غیرمنقول قابلیت افراز و تقسیم نداشته باشد (مانند یک آپارتمان کوچک)، زوجه می تواند با طرح دعوای فروش مال مشاع، از دادگاه بخواهد تا مال به مزایده گذاشته شده و سهم هر وارث از مبلغ فروش پرداخت شود.
• استناد به ماده ۹۴۸ قانون مدنی: همانطور که قبلاً ذکر شد، در صورت امتناع وراث از پرداخت قیمت سهم زوجه از اموال غیرمنقول، زوجه حق دارد با حکم دادگاه، عین مال غیرمنقول را به نسبت سهم خود تملک کند. این ابزار قدرتمند می تواند زوجه را در احقاق حقوق خود یاری رساند.

نتیجه گیری

سهم زن از ارث شوهر یکی از حقوق مالی مهم و بنیادین است که قانون مدنی ایران به منظور حمایت از زوجه پس از فوت همسرش به رسمیت شناخته است. این سهم، بسته به وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی، به ترتیب یک چهارم یا یک هشتم از کل ماترک (اعم از اموال منقول و غیرمنقول) می باشد. تحولات قانونی سال ۱۳۸۷ نیز با گنجاندن حق ارث بری زوجه از عرصه اموال غیرمنقول (زمین)، گام مهمی در جهت تضمین هرچه بیشتر حقوق مالی زنان برداشت.

پیچیدگی های قوانین ارث، تعدد موارد خاص نظیر طلاق، تعدد زوجات، تأثیر مهریه و دیون، و نیز لزوم رعایت مراحل قانونی مانند دریافت گواهی انحصار وراثت و اظهارنامه مالیاتی، همگی نشان دهنده اهمیت بالای دقت و آگاهی در این زمینه هستند. هر پرونده ارثی دارای ظرایف خاص خود است و کوچکترین خطا در هر مرحله می تواند به تضییع حقوق ذینفعان منجر شود.

بنابراین، اکیداً توصیه می شود که همسران متوفی و سایر وراث، برای اطمینان از رعایت کامل حقوق قانونی خود و جلوگیری از بروز هرگونه چالش حقوقی، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی یک وکیل مجرب در امور ارث بهره مند شوند. دریافت راهنمایی های دقیق و کاربردی از متخصصین این حوزه، می تواند مسیر احقاق حقوق را هموارتر و از بروز اختلافات احتمالی پیشگیری کند.