چطور برای سگ و گربه یک رژیم غذایی سالم و متعادل تنظیم کنیم؟ 

ببینید رفقا راستش رو بخواید اولش که پت دار شدم فکر می کردم غذا دادن به حیوون خونگی دیگه کاری نداره. یه کیسه غذای خشک می خریدم می ریختم تو ظرفش و خلاص! فکر می کردم همین کافیه. اما خب خیلی زود فهمیدم که قضیه پیچیده تر از این حرفاست. مثل این می مونه که خودت فقط بخوای فست فود بخوری و انتظار داشته باشی سالم و سرحال بمونی. حیوون خونگی ما هم دقیقا همینه بدنش نیاز به مواد مغذی درست و حسابی داره تا بتونه سالم و شاد زندگی کنه.

حالا ممکنه بپرسید خب چه خاکی تو سرم بریزم؟ از کجا بفهمم چی برای سگ و گربه ام خوبه؟ اصلا رژیم غذایی متعادل یعنی چی؟ نگران نباشید من اینجام که تجربیات خودم رو باهاتون به اشتراک بذارم. قرار نیست متخصص تغذیه حیوون خونگی بشید ولی با یه کم دقت و حوصله می تونید یه رژیم غذایی توپ براشون بچینید که حالش رو ببرن و عمرشون طولانی تر بشه.

چرا اصلا باید به فکر رژیم غذایی متعادل باشیم؟ (مگه غذای خشک کافی نیست؟!)

اول از همه باید بدونیم که چرا اینقدر روی رژیم غذایی متعادل تاکید می کنیم. خب دلیلش خیلی ساده ست : سلامتی و شادابی پت تون. یه رژیم غذایی درست و حسابی مثل یه سوخت خوب برای ماشین باعث میشه حیوونتون :

• انرژی کافی داشته باشه و بتونه بازیگوشی کنه و شیطونی هاش رو دربیاره.
• پوست و موی براق و سالم داشته باشه. دیگه خبری از ریزش موی زیاد و پوست خشک و خارش دار نیست.
• سیستم گوارش سالمی داشته باشه. دیگه اسهال و یبوست و مشکلات معده و روده کم تر سراغش میاد.
• سیستم ایمنی قوی تری داشته باشه و در برابر بیماری ها مقاوم تر بشه.
• وزن ایده آلش رو حفظ کنه و دچار چاقی یا لاغری مفرط نشه.
• عمر طولانی تر و باکیفیت تری داشته باشه.

حالا برگردیم به سوال غذای خشک. غذای خشک های باکیفیت می تونن بخش مهمی از رژیم غذایی حیوون خونگی تون باشن اما به شرطی که انتخاب درستی داشته باشید و فقط به اون اکتفا نکنید. خیلی از غذاهای خشک موجود تو بازار پر از مواد پرکننده و بی ارزش هستن که نه تنها فایده ای ندارن بلکه ممکنه به مرور زمان به سلامتی پت تون آسیب برسونن. مثل چی؟ مثل ذرت زیاد گندم زیاد مواد نگهدارنده مصنوعی و … .

نیازهای غذایی سگ و گربه با هم فرق داره!

یه نکته خیلی مهم که خیلی ها ازش غافل می شن اینه که نیازهای غذایی سگ و گربه زمین تا آسمون با هم فرق داره. گربه ها ذاتا گوشت خوار مطلق هستن یعنی بدنشون برای هضم و جذب مواد مغذی گوشت طراحی شده. در حالی که سگ ها بیشتر همه چیزخوار هستن و می تونن از منابع گیاهی هم مواد مغذی دریافت کنن.

به خاطر همین غذای گربه و سگ هم با هم فرق داره. غذای گربه باید پروتئین حیوانی خیلی بیشتری داشته باشه همچنین اسید آمینه های خاصی مثل تورین که برای سلامت قلب و چشم گربه ها ضروریه و بدنشون نمی تونه خودش بسازه. کمبود تورین تو گربه ها می تونه مشکلات جدی مثل بیماری های قلبی و نابینایی به وجود بیاره.

این مقاله رو بخونید کامل متوجه میشین: 

https://kindnessmelody.com/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%BA%D8%B0%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DA%AF-%D9%88-%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87/

پس حواستون باشه هیچ وقت غذای سگ رو به گربه ندید و برعکس. این کار نه تنها فایده ای نداره بلکه ممکنه به سلامتی حیوونتون آسیب بزنه.

از کجا بفهمیم غذای پت مون خوبه یا نه؟

خب حالا که فهمیدیم رژیم غذایی متعادل چقدر مهمه و نیازهای سگ و گربه با هم فرق داره بریم سراغ اصل مطلب : انتخاب غذای مناسب.

وقتی سری به پت شاپ های معتبر مثل ملودی مهربانی ژیوان پت آباد یا پت استور میزنید و با قفسه های پر از غذای خشک و کنسرو روبرو می شید ممکنه حسابی گیج بشید. انواع و اقسام برندها قیمت ها و ترکیبات مختلف! چطور می تونید بفهمید کدوم غذا واقعا خوبه و کدوم فقط یه تبلیغ گول زنکه؟

کلید اصلی خوندن برچسب غذاست! مثل وقتی که برای خودمون مواد غذایی می خریم و به ترکیباتش دقت می کنیم برای پت مون هم باید همین کار رو بکنیم. روی برچسب غذای حیوون خونگی یه عالمه اطلاعات ریز و درشت نوشته شده که اگه بدونید چطور بخونیدشون می تونید تصمیم درستی بگیرید.

مهم ترین چیزهایی که باید تو برچسب غذا دنبالشون بگردید اینا هستن :

• لیست ترکیبات (Ingredients List) : مواد تشکیل دهنده غذا به ترتیب وزنی نوشته می شن. یعنی اولین ماده ای که تو لیست اومده بیشترین مقدار رو تو غذا داره. دنبال غذاهایی بگردید که پروتئین حیوانی باکیفیت (مثل مرغ گوشت گاو ماهی) تو ردیف های اول لیست ترکیباتش باشه. از غذاهایی که پر از غلات (مثل ذرت و گندم) یا مواد پرکننده بی ارزش (مثل تفاله چغندر قند) هستن دوری کنید. البته مقدار کمی غلات تو غذای سگ ها می تونه مشکلی نداشته باشه ولی تو غذای گربه ها باید به حداقل برسه.
• تحلیل تضمین شده (Guaranteed Analysis) : این قسمت درصد مواد مغذی اصلی غذا رو نشون می ده مثل :
• پروتئین خام (Crude Protein) : باید حداقل ۱۸% برای سگ های بالغ و حداقل ۲۶% برای گربه های بالغ باشه. برای توله سگ ها و بچه گربه ها این درصدها باید بالاتر باشه.
• چربی خام (Crude Fat) : باید حداقل ۵% برای سگ های بالغ و حداقل ۹% برای گربه های بالغ باشه. چربی برای تامین انرژی و جذب ویتامین های محلول در چربی ضروریه.
• فیبر خام (Crude Fiber) : باید حداکثر ۵% باشه. فیبر برای سلامت دستگاه گوارش مفیده اما مقدار زیادش می تونه مانع جذب مواد مغذی بشه.
• رطوبت (Moisture) : باید حداکثر ۱۲% برای غذای خشک و حداکثر ۷۸% برای غذای مرطوب (کنسرو) باشه. غذای مرطوب رطوبت بیشتری داره و برای گربه هایی که آب کم می خورن خیلی خوبه.
• بیانیه AAFCO (AAFCO Statement) : این بیانیه نشون می ده که غذا از نظر تغذیه ای کامل و متعادل هست یا نه. AAFCO یه سازمان معتبره که استانداردهای تغذیه ای برای غذای حیوانات خانگی رو تعیین می کنه. دنبال عبارت هایی مثل “از نظر تغذیه ای کامل و متعادل برای سگ ها/گربه های بالغ مطابق با پروفایل های غذایی AAFCO” بگردید. این یعنی غذا تمام نیازهای تغذیه ای حیوونتون رو برآورده می کنه.

یه جدول خلاصه از حداقل نیازهای تغذیه ای سگ و گربه

ماده مغذی	سگ های بالغ (حداقل)	گربه های بالغ (حداقل)
پروتئین خام	۱۸%	۲۶%
چربی خام	۵%	۹%
فیبر خام	حداکثر ۵%	حداکثر ۵%
تورین (فقط گربه)	–	۰.۱% غذای خشک

نکته مهم : این درصدها حداقل نیازهای تغذیه ای هستن. ممکنه بعضی از پت ها به پروتئین یا چربی بیشتری نیاز داشته باشن مثلا سگ های خیلی فعال یا گربه های باردار و شیرده. همیشه به شرایط خاص پت تون توجه کنید و در صورت نیاز با دامپزشک مشورت کنید.

غذای خشک غذای مرطوب یا غذای خونگی؟

حالا که فهمیدیم چطور برچسب غذا رو بخونیم می رسیم به یه سوال دیگه : چه نوع غذایی برای پت مون بهتره؟ غذای حیوون خونگی به طور کلی به سه دسته تقسیم میشه :

• غذای خشک (Dry Food) : رایج ترین نوع غذاست به خاطر قیمت مناسب نگهداری راحت و ماندگاری بالا. غذای خشک های باکیفیت می تونن انتخاب خوبی باشن به شرطی که ترکیبات خوبی داشته باشن و پت تون به اندازه کافی آب بخوره. یکی از مشکلات غذای خشک اینه که رطوبت کمی داره و ممکنه باعث کم آبی بدن بشه به خصوص تو گربه ها که ذاتا کم آب می خورن.
• غذای مرطوب (Wet Food/Canned Food) : به صورت کنسرو یا پوچ بسته بندی میشه و رطوبت خیلی بیشتری نسبت به غذای خشک داره. بوی قوی تری هم داره و معمولا برای پت ها جذاب تره به خصوص برای گربه های بدغذا. غذای مرطوب برای گربه هایی که مشکلات کلیوی دارن یا آب کم می خورن خیلی مفیده. اما خب معمولا گرون تر از غذای خشک هست و بعد از باز شدن باید تو یخچال نگهداری بشه.
• غذای خونگی (Homemade Food) : خیلی از صاحبای پت ترجیح میدن خودشون برای حیوونشون غذا درست کنن چون فکر می کنن اینطوری کنترل بیشتری روی مواد تشکیل دهنده غذا دارن و غذای سالم تری به پت شون میدن. غذای خونگی می تونه گزینه خوبی باشه اما به شرطی که مطمئن باشید تمام نیازهای تغذیه ای پت تون رو تامین می کنید. تهیه یه رژیم غذایی خونگی متعادل کار آسونی نیست و نیاز به دانش و دقت زیادی داره. اگه تصمیم گرفتید غذای خونگی بدید حتما با یه متخصص تغذیه حیوون خونگی مشورت کنید تا یه برنامه غذایی مناسب براتون طراحی کنه. یه اشتباه رایج تو غذای خونگی اینه که فقط گوشت میدن و فکر می کنن کافیه در حالی که پت ها به ویتامین ها مواد معدنی و فیبر هم نیاز دارن.

جدول مقایسه غذای خشک مرطوب و خونگی

نوع غذا	مزایا	معایب
غذای خشک	قیمت مناسب نگهداری راحت ماندگاری بالا	رطوبت کم ممکنه کیفیت پایین باشه برای بعضی پت ها جذاب نیست
غذای مرطوب	رطوبت بالا جذاب برای پت ها تنوع طعم و بافت	قیمت بالا نگهداری سخت تر بعد از باز شدن ماندگاری کمتر بعد از باز شدن
غذای خونگی	کنترل کامل بر مواد تشکیل دهنده تازگی غذا می تونه برای پت های حساس مناسب باشه	زمان بر و پرهزینه نیاز به دانش تغذیه ای ممکنه متعادل نباشه

من خودم برای سگم (یه لابرادور شیطون) بیشتر از غذای خشک باکیفیت استفاده می کنم ولی هر از گاهی بهش غذای مرطوب هم میدم مخصوصا تو روزهای گرم تابستون که آب کم تر می خوره. برای گربه هام (دوتا گربه شیرازی نازنازی) بیشتر غذای مرطوب میدم چون خیلی بدغذا هستن و غذای خشک رو به زور می خورن. گاهی وقتا هم یه کم مرغ پخته یا ماهی آب پز براشون درست می کنم ولی همیشه حواسم هست که غذای اصلی شون غذای تجاری باکیفیته که تمام نیازهاشون رو تامین کنه.

با بدغذایی پت مون چیکار کنیم؟

بدغذایی یکی از مشکلات رایج بین صاحبان پت هاست. بعضی از پت ها خیلی بدغذا هستن و هر غذایی رو نمیخورن بعضی ها هم فقط یه نوع غذا رو دوست دارن و به بقیه غذاها لب نمیزنن. بدغذایی می تونه دلایل مختلفی داشته باشه از جمله :

• عادت های غذایی بد : شاید از بچگی به غذاهای متنوع عادت نکرده باشن و فقط یه نوع غذا رو بشناسن.
• انتخاب غذای نامناسب : شاید طعم یا بافت غذا رو دوست نداشته باشن.
• مشکلات پزشکی : بعضی از بیماری ها می تونن باعث بی اشتهایی یا بدغذایی بشن.
• استرس و اضطراب : تغییر محیط مسافرت یا ورود یه حیوون خونگی جدید به خونه می تونه باعث استرس و بدغذایی بشه.

راهکارهای مقابله با بدغذایی

• انتخاب غذای باکیفیت و خوش طعم : انواع مختلف غذاهای خشک و مرطوب رو امتحان کنید تا ببینید پت تون کدوم رو بیشتر دوست داره. غذاهای مرطوب معمولا بوی قوی تری دارن و برای پت های بدغذا جذاب تر هستن.
• گرم کردن غذا : گرم کردن غذا (نه خیلی داغ!) می تونه بوش رو قوی تر کنه و برای پت های بدغذا اشتهاآورتر بشه.
• اضافه کردن چاشنی های سالم : می تونید یه قاشق غذاخوری آب مرغ یا آب ماهی بدون نمک به غذای خشک اضافه کنید تا خوشمزه تر بشه. همچنین می تونید از مکمل های اشتهاآور مخصوص پت ها استفاده کنید (البته با مشورت دامپزشک).
• محدود کردن میان وعده ها : میان وعده های زیاد و بی موقع می تونه باعث بی اشتهایی بشه. سعی کنید فقط تو زمان های مشخص به پت تون غذا بدید و بین وعده های غذایی میان وعده کمتری بدید.
• ایجاد محیط آرام و بدون استرس : محل غذا خوردن پت تون باید آروم و ساکت باشه و دور از سروصدا و عوامل استرس زا.
• مشورت با دامپزشک : اگه بدغذایی پت تون طولانی شد یا با علائم دیگه مثل بی حالی استفراغ یا اسهال همراه بود حتما با دامپزشک مشورت کنید تا مطمئن بشید مشکل پزشکی وجود نداره.

گربه های من خیلی بدغذا هستن مخصوصا یکی شون که فقط کنسروهای خیلی خاص رو میخوره! من کلی برند و طعم مختلف کنسرو رو امتحان کردم تا بالاخره چندتا مورد پسندش رو پیدا کردم. یه ترفند دیگه که برای گربه های بدغذا خیلی خوب جواب میده پاشیدن پودر کت نیپ (نعناع گربه ای) روی غذاست. کت نیپ یه گیاه طبیعیه که برای گربه ها خیلی جذاب و اشتهاآوره. البته حواستون باشه که بعضی از گربه ها به کت نیپ واکنش نشون نمیدن.

غذاهای ممنوعه برای سگ و گربه

یه سری غذاها هستن که برای سگ و گربه سمی و خطرناک هستن و نباید به هیچ وجه بهشون بدید حتی به مقدار کم. این غذاها می تونن باعث مشکلات جدی مثل مسمومیت آسیب به اندام های داخلی و حتی مرگ بشن.

• شکلات : شکلات حاوی ماده ای به اسم تئوبرومین هست که برای سگ و گربه سمیه. شکلات تلخ خطرناک تره ولی هر نوع شکلاتی می تونه باعث مسمومیت بشه.
• پیاز و سیر : پیاز و سیر (خام پخته پودر) حاوی ترکیباتی هستن که به گلبول های قرمز خون سگ و گربه آسیب می رسونن و باعث کم خونی میشن.
• انگور و کشمش : انگور و کشمش (تازه و خشک) می تونن باعث نارسایی کلیه تو سگ و گربه بشن. هنوز دقیقا مشخص نیست کدوم ماده تو انگور و کشمش باعث این مشکل میشه ولی بهتره کلا از دادن این میوه ها به پت تون خودداری کنید.
• آووکادو : آووکادو حاوی ماده ای به اسم پرسین هست که برای بعضی از حیوونا سمیه از جمله سگ و گربه. پرسین می تونه باعث مشکلات گوارشی استفراغ و اسهال بشه.
• آجیل ماکادمیا : آجیل ماکادمیا می تونه باعث ضعف عضلانی لرزش استفراغ و تب تو سگ ها بشه. تاثیرش روی گربه ها هنوز مشخص نیست ولی بهتره به گربه ها هم ندید.
• زایلیتول (شیرین کننده مصنوعی) : زایلیتول یه شیرین کننده مصنوعی هست که تو بعضی از آدامس ها آبنبات ها خمیردندون ها و محصولات دیابتی استفاده میشه. زایلیتول برای سگ ها خیلی سمیه و می تونه باعث افت شدید قند خون نارسایی کبد و حتی مرگ بشه. تاثیرش روی گربه ها کمتره ولی بهتره از دادن محصولات حاوی زایلیتول به گربه ها هم خودداری کنید.
• الکل : الکل برای سگ و گربه سمیه و می تونه باعث مسمومیت مشکلات تنفسی کما و مرگ بشه. حتی مقدار کمی الکل هم می تونه خطرناک باشه.
• خمیر نان خام : خمیر نان خام تو معده سگ و گربه متورم میشه و می تونه باعث انسداد روده و مشکلات جدی بشه. همچنین تخمیر خمیر نان خام تو معده الکل تولید می کنه که خودش هم سمیه.
• استخوان پخته : استخوان پخته شکننده میشه و می تونه تو گلو یا دستگاه گوارش سگ و گربه گیر کنه و باعث خفگی پارگی روده و مشکلات دیگه بشه. استخوان خام نرم تره و خطر کمتری داره ولی باز هم باید با احتیاط داده بشه و تحت نظر باشید.

غذاهای ممنوعه	چرا ممنوعه؟	علائم مسمومیت
شکلات	تئوبرومین سمی	استفراغ اسهال بی قراری تشنج ضربان قلب نامنظم مرگ
پیاز و سیر	آسیب به گلبول های قرمز خون کم خونی	بی حالی ضعف بی اشتهایی رنگ پریدگی لثه ادرار تیره
انگور و کشمش	نارسایی کلیه (علت دقیق مشخص نیست)	استفراغ اسهال بی حالی بی اشتهایی کاهش ادرار یا عدم ادرار
آووکادو	پرسین سمی (برای بعضی حیوونا)	مشکلات گوارشی استفراغ اسهال
آجیل ماکادمیا	سم ناشناخته	ضعف عضلانی لرزش استفراغ تب
زایلیتول	افت شدید قند خون نارسایی کبد (برای سگ ها)	ضعف لرزش تشنج کما مرگ
الکل	مسمومیت مشکلات تنفسی کما مرگ	عدم تعادل استفراغ اسهال مشکلات تنفسی کما مرگ
خمیر نان خام	تورم در معده انسداد روده مسمومیت با الکل (تولید شده در اثر تخمیر)	درد شکم اتساع شکم استفراغ بی قراری مشکلات تنفسی
استخوان پخته	شکننده خطر گیر کردن در گلو یا دستگاه گوارش پارگی روده	خفگی سرفه استفراغ بی اشتهایی درد شکم مدفوع خونی

نکته مهم : اگه پت تون به طور اتفاقی یکی از این غذاهای ممنوعه رو خورد سریعا با دامپزشک تماس بگیرید یا به نزدیک ترین کلینیک دامپزشکی مراجعه کنید. هرچه زودتر اقدام کنید احتمال موفقیت درمان بیشتره.

نظارت بر سلامت پت با رژیم غذایی (چیزی که باید زیر نظر داشته باشیم!)

رژیم غذایی مناسب فقط انتخاب غذای خوب نیست بلکه نظارت مداوم بر سلامت پت تون هم خیلی مهمه. باید به طور منظم وزن وضعیت بدنی پوست و مو سطح انرژی و مدفوع پت تون رو بررسی کنید و ببینید رژیم غذایی فعلی براش مناسبه یا نه.

چیزهایی که باید زیر نظر داشته باشید :

• وزن : وزن پت تون باید تو محدوده ایده آل باشه. چاقی و لاغری هر دو می تونن نشونه مشکلات سلامتی باشن. به طور منظم پت تون رو وزن کنید و اگه تغییرات ناگهانی تو وزنش دیدید با دامپزشک مشورت کنید.
• وضعیت بدنی : با دست کشیدن روی دنده های پت تون می تونید وضعیت بدنی اش رو ارزیابی کنید. دنده ها باید به راحتی قابل لمس باشن ولی نباید خیلی بیرون زده باشن. شکم پت تون هم باید کمی جمع شده باشه. اگه دنده ها اصلا قابل لمس نیستن یا شکم خیلی آویزونه پت تون اضافه وزن داره. اگه دنده ها خیلی بیرون زده ان و شکم خیلی گوده پت تون کمبود وزن داره.
• پوست و مو : پوست پت تون باید سالم و بدون قرمزی التهاب یا خارش باشه. موها باید براق و نرم باشن و ریزش مو تو حد طبیعی باشه. پوست خشک موهای کدر و ریزش موی زیاد می تونه نشونه کمبود مواد مغذی یا حساسیت غذایی باشه.
• سطح انرژی : پت تون باید سرحال و پرانرژی باشه و به بازی و فعالیت علاقه مند باشه. بی حالی خستگی و کمبود انرژی می تونه نشونه مشکلات سلامتی یا رژیم غذایی نامناسب باشه.
• مدفوع : مدفوع پت تون باید سفت و شکل دار باشه و بوی نامطبوعی نداشته باشه. اسهال یبوست مدفوع خیلی نرم یا خیلی سفت مدفوع خونی یا مخاطی می تونه نشونه مشکلات گوارشی یا حساسیت غذایی باشه.

نتیجه گیری

خب رفقا رسیدیم به آخر مقاله. امیدوارم این تجربیات و اطلاعاتی که باهاتون به اشتراک گذاشتم براتون مفید بوده باشه و بتونید یه رژیم غذایی سالم و متعادل برای سگ و گربه تون بچینید. یادتون باشه که رژیم غذایی مناسب پایه و اساس سلامتی و شادابی پت تونه. با انتخاب غذای باکیفیت نظارت بر سلامت پت تون و توجه به نیازهای خاصش می تونید یه عمر طولانی و خوشحال رو براش رقم بزنید.